Connect with us

Czego szukasz?

Reklama
Reklama
Reklama
Reklama

Historia

W restauracji przy zamku kwitło życie towarzyskie miasta

Przychodzono tu nie tylko zjeść, ale też posłuchać muzyki, obejrzeć sztukę teatralną, a nawet poćwiczyć. O restauracji Zamkowej w Świeciu wprawdzie wiele już napisano, ale artykuł Piotra Skuczyńskiego wnosi wiele nowych informacji i ciekawostek związanych z tym nieistniejącym już lokalem.

Udostępnij
ogrod-zamkowy-przelom-xix-i-xx-w

Restauracja była położona na dawniejszym przedzamczu w miejscu, gdzie obecnie znajduje się kemping.  Trudno dzisiaj jednoznacznie podać dokładną datę powstanie Zamkowej. Wiadomo że po I rozbiorze Polski mieścił się w tym miejscu budynek rentamtu, czyli kwestury.

W artykule „Ogród Zamkowy” (tak nazywano dawniej restaurację Zamkową, niem. Burggarten), zamieszczonym w lokalnej gazecie „Głos Świecki” z maja 1930 r. czytamy (pisownia oryginalna):

(…) a obok Zamku pobudowany przez Fryca Starego Rentamt, z cegieł uzyskanych przez rozebranie zamku. W Rentamcie tym umieścił Fryc Stary rząd swój, a gdy Miasto Stare przebudowano, rządy te umieszczono w obecnem Starostwie. Z Rentamtu tego urządzono obecną Restaurację Zamkową. Obok Rentamtu, gdzie dziś kręgielnia jest, było więzienie (…).

Reklama
Reklama

Należy wspomnieć, że budynek ówczesnego starostwa, gdzie dzisiaj mieści się Urząd Miejski, budowany był w latach 1880-1885.

Z informacji zawartej w niemieckojęzycznej gazecie wydawanej w Toruniu „Thorner Presse” z 11 czerwca 1886 r. dowiadujemy się o zawodach gimnastycznych, które odbyły się przy Ogrodzie Zamkowym. W artykule wspomniano, że zawodnicy po przybyciu udali się na lunch do restauracji. Tutaj toastem przywitał sportowców ówczesny burmistrz Technau. Udział brały drużyny z różnych miast, m.in. Bydgoszczy, Torunia, Chełmna oraz gospodarzy.

Przy restauracji istniała niewielka sala gimnastyczna i działało tutaj niemieckie Towarzystwo Gimnastyczne „Jahn”.

Reklama
Reklama

O samym budynku wiadomo z przekazu nieżyjącego wielkiego pasjonata historii Świecia Jana Kamińskiego, że od frontu była weranda. Na parterze mieściła się największa w Świeciu sala, gdzie w czasie zaborów wystawiano sztuki teatralne i występowały chóry amatorskie.

Tutaj skupiło się życie kulturalne Polaków, którym władze pruskie zakazały wystawiać polskie sztuki w mieście, ale zezwoliły poza miastem, licząc na słabą frekwencję. Miały tutaj miejsce spotkania lokalnego Towarzystwa Przemysłowego i w późniejszym okresie Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”.

Istniała również mniejsza sala, która służyła m.in. do urządzania wieczorków. Na piętrze znajdowały się trzy mieszkania.

Reklama
Reklama

„Przyjaciel”, 14 lipca 1893 r.

Z innego wydania gazety „Thorner Presse” z 20 sierpnia 1898 r. można się dowiedzieć, że właścicielem lokalu był Perske. Restauracja miała być bardzo miłym miejscem do relaksu, zwłaszcza dla miłośników historii. Zwiedzający, oprócz podziwiania ruin zamku, mogli zobaczyć metalowe i kamienne kule armatnie. Znajdować się miały na dziedzińcu kasztelu, ale również w ogrodzie zamkowym.

Dalsze dzieje przedstawia poniższy artykuł z „Gazety Toruńskiej”:

Reklama
Reklama

 „Gazeta Toruńska”, 21 sierpnia 1908 r.

Jak wspominał Jan Kamiński, rok 1912 był szczególny dla Zamkowej. Przygotowywano się tutaj do wystawienia sztuki „Krakowiacy i Górale”. Zaborca starał się do tego nie dopuścić, robiąc na każdym kroku trudności.

Organizatorzy załatwili przejazd od mostu saniami, które okoliczni gospodarze dostarczyli bezpłatnie. Od tamtego czasu przedstawienia teatralne wystawiano co dwa miesiące. Z ostatnich lat zaborów pozostały m.in. poniższe artykuły:

Reklama
Reklama

„Gazeta Toruńska”, 15 września 1917 r.

„Nadwiślanin. Gazeta Ziemi Chełmińskiej”, 12 czerwca 1919 r.

25 stycznia 1920 r. do Świecia zawitało Wojsko Polskie, a restauracja Zamkowa nadal pełniła swoją propolską rolę, o czym świadczy poniższy artykuł:

Reklama
Reklama

„Nadwiślanin. Gazeta Ziemi Chełmińskiej”, 21 lipca 1920 r.

Z ogłoszenia zamieszczonego w 1923 r.  można się dowiedzieć o zamiarze sprzedaży lokalu:

„Słowo Pomorskie”, 8 czerwca 1923 r.

Reklama
Reklama

Wspomniane odzyskanie niepodległości najprawdopodobniej obniżyło rangę restauracji. Miejscowe organizacje polskie już nie musiały organizować swoich spotkań i zebrań poza miastem. Najczęściej odbywały się one w lokalach Chełstowskiego, Popławskiego czy w sali Strzelnicy Bractwa Kurkowego.

„Głos Świecki”, styczeń 1928 r.

Stan marazmu trwał do czasu, gdy na przełomie lat 1929-1930 cały obiekt przejął lokalny przedsiębiorca Mieczysław Bałachowski. Początkowo jego działania na tym terenie wywołało zaniepokojenie, o czym pisała ówczesna prasa:

Reklama
Reklama

„Dziennik Bydgoski”, 19 kwietnia 1930 r.

                                                                        „Dziennik Bydgoski”, 3 czerwca 1930 r.

Reklama
Reklama

Oprócz wspomnianych w artykułach wycinek drzew wokół zamku i w ogrodzie, nowy właściciel odnowił całość, o czym napisano w „Dzienniku Bydgoskim” 3 czerwca 1932 r. (pisownia oryginalna):

(…) Ogród zamkowy, wraz z przyległym kompleksem budynków, zawierających mieszkania, restaurację i obszerną salę, po przejściu w ręce p. Bałachowskiego uległ kompletnemu odrodzeniu. Dzięki poważnemu nakładowi funduszów i pracy p. B. został ogród pięknie odnowiony: zasadzono drzewka i krzewy, urządzono ganki, nie zapomniano o werandach, krzesłach i ławkach oraz innych wygodach. Poważny krok naprzód stanowi zaprowadzenie światła elektrycznego, którego brak był bodaj najważniejszą przyczyną zaniedbania. W lokalach restauracji zamkowej umieścił p. Bałachowski cenne obrazy, przedstawiające fragmenty z przeszłości grodu nadwiślańskiego.(…).

Wspomniane tutaj obrazy wykonał Puck, a były to m.in. stare miasto w 1840 r., powódź z 1924 r. oraz ruiny zamku w porze zimowej od strony wschodniej. Obrazów było więcej, jedną z reprodukcji, która przedstawiała stare miasto, jakie pamiętali ówcześni mieszkańcy miał wykonać Jaworski.

Reklama
Reklama

Należy jeszcze wspomnieć o małżonce właściciela, Marii Bałachowskiej, której nie było dane długo nacieszyć się odnowioną restauracją Zamkową, zmarła bowiem 28 listopada 1930 r. w Poznaniu. Jej to właśnie na łamach lokalnej gazety „Głos Świecki” z grudnia 1930 r. przypisywano zasługi:

(…) Z jej  inicjatywy w t. zw. „Ogrodzie Zamkowym” 2 nowe ozdobne gmachy przeznaczone na wystawę mebli i obrazów w formie długiej balustrady , wzgl. Imponującej kolumnady z 2 mile w zieleni odznaczającej się wieżami, potęgującemi urok obok ległej potężnej ruiny zamkowej, którą zwiedzają liczni turyści. Jej to zasługą, że cudnie położony historyczny Ogród Zamkowy z dzikiego zaniedbanego stanu doprowadzono do piękności zachwycającej na kształt uroczego letniska, mogącego być dzisiaj chlubą Świecia. Jej zawdzięcza w opłakanym dotąd będący, historyczny rentami pruski, w tymże ogrodzie położony, gustowny remont oraz przyozdobienie go galerią obrazów wartości artystycznej, które przedstawiają tragedię Zamku i miasta starego Świecia, zniszczonego powodzią(…).

Reklama
Reklama

Po śmierci Bałachowskiego w 1933 r. Zamkową przejął Franciszek Weinerowski. Restauracja miała być ulubionym miejscem spotkań działaczy Polskiej Partii Socjalistycznej, ale też Stronnictwa Narodowego. Kres działalności restauracji położyli Niemcy, którzy w 1941 r. ją rozebrali.

redakcja@extraswiecie.pl


Artykuł zamyka cykl poświęcony świeckiemu zamkowi.

Udostępnij

Komentarze (0)

Reklama
Reklama
Reklama

Popularne

Wiadomości

Dzięki specjalistycznym analizom próbek drewnianych konstrukcji odkrytych na kempingu ustalono, że to pozostałości zabudowy z połowy XII wieku. To prawdziwa sensacja, ponieważ dowodzi istnienia...

Wiadomości

Po niedawnej korekcie rozkładu jazdy PKP mieszkańcy gminy Osie zyskali w godzinach popołudniowych połączenia zapewniające szybszy powrót pociągiem ze szkoły lub pracy do domu.

Wybory

Kandydaci do Rady Powiatu Świeckiego Okręg nr 1. Gmina ŚwiecieObywatelskie Porozumienie SamorządoweLista nr 10 1. Barbara Studzińska 2. Roman Witt 3. Wiesław Keller 4....

Wiadomości

Policja prowadzi coraz szerzej zakrojoną akcję mającą na celu pozyskanie nowych kandydatów do służby.

Wiadomości

Dziś rano oddział CBŚP wszedł do domu na obrzeżach Świecia. Zatrzymano dwie osoby.

Reklama
Reklama
Reklama

Wideo

Reklama
Reklama

TO MOŻE CIĘ ZAINTERESOWAĆ

Wiadomości

Obywatelskie Porozumienie SamorządoweLista nr 10, Kandydaci do Rady Powiatu Świeckiego Okręg numer 1Gmina Świecie1. Barbara Studzińska2. Roman Witt3. Wiesław Keller4. Danuta Lamberska5. Arkadiusz Kujawski6. Justyna Rasmus7. Marta Karolczak8. Dariusz Guz9. Jarosław Czapiewski Okręg...

Wiadomości

Dzięki specjalistycznym analizom próbek drewnianych konstrukcji odkrytych na kempingu ustalono, że to pozostałości zabudowy z połowy XII wieku. To prawdziwa sensacja, ponieważ dowodzi istnienia...

Wiadomości

Po niedawnej korekcie rozkładu jazdy PKP mieszkańcy gminy Osie zyskali w godzinach popołudniowych połączenia zapewniające szybszy powrót pociągiem ze szkoły lub pracy do domu.

Wybory

Kandydaci do Rady Powiatu Świeckiego Okręg nr 1. Gmina ŚwiecieObywatelskie Porozumienie SamorządoweLista nr 10 1. Barbara Studzińska 2. Roman Witt 3. Wiesław Keller 4....

Wiadomości

Policja prowadzi coraz szerzej zakrojoną akcję mającą na celu pozyskanie nowych kandydatów do służby.

Wiadomości

Wisła Świecie zaprezentowała pierwszego w swojej historii sponsora tytularnego. Prezes Klaudiusz Sikorski na konferencji prasowej opowiedział również o planach klubu związanych ze świętowaniem pięćdziesięciolecia...

Wiadomości

W minioną sobotę w Zbrachlinie koło Pruszcza doszło do zderzenia czołowo-bocznego toyoty z mercedesem. Jeden z kierowców został zabrany do szpitala.

Wiadomości

Dziś rano oddział CBŚP wszedł do domu na obrzeżach Świecia. Zatrzymano dwie osoby.

Reklama
Reklama
Reklama
Reklama