Connect with us

Czego szukasz?

Reklama
Reklama
Reklama
Reklama

Wiadomości

Powiat świecki w stanie oblężenia. Dlaczego wolność przyszła do nas dopiero 14 miesięcy później?

Za datę odzyskania przez Polskę niepodległości uznano 11 listopada 1918 r. Obecne tereny powiatu świeckiego znalazły się jednak w granicach Rzeczpospolitej dopiero w 1920 r. Dlaczego tak późno?

Udostępnij
26992770_1708088579257613_4603478853493906909_n

Wydarzenia militarne z okresu I wojny światowej zmusiły zaborców do ponownego przyjrzenia się sprawie polskiej. W listopadzie 1916 r. władze niemiecko - austriackie wspólnie ogłosiły manifest proklamujący odrodzenie Królestwa Polskiego. Odpowiedzią na to posunięcie był noworoczny rozkaz cara Mikołaja II, w którym za jeden z celów uznał on „stworzenie Polski wolnej, złożonej ze wszystkich trzech części, dotąd rozdzielonych”.
REKLAMA

Do swoistego „przetargu” w kwestii polskiej przyłączył się także prezydent Stanów Zjednoczonych, który w orędziu do senatu 22 stycznia 1917 r. oświadczył, że obie wojujące strony są zgodne co do odrodzenia Polski zjednoczonej i niezależnej. Tym samym starał się wymusić na każdej ze stron konfliktu znaczące ustępstwa na rzecz narodu, z którego wywodził się jego przyjaciel, Ignacy Jan Paderewski.

Wykorzystać sytuację

Rozbita i pogrążona w wojnie domowej Rosja przestała odgrywać znaczącą, a w sumie jakąkolwiek rolę na arenie międzynarodowej polityki. Pozwoliło to państwom Ententy na uwolnienie się od zobowiązań wobec Rosji w kwestii podejmowania decyzji w sprawie polskiej.
REKLAMA

Podobna sytuacja wyklarowała się w stosunku do Niemiec i Austrii, które z wojny wychodziły jako państwa przegrane i bez wpływu na toczące się rozmowy dotyczące powojennego ładu. Polskie dążenia niepodległościowe jeszcze bardziej wsparł wspomniany już prezydent W. Wilson, który w słynnym programie pokojowym zaprezentowanym 8 stycznia 1918 r., w 13 punkcie oświadczył wprost, że „winno odrodzić się niepodległe państwo polskie, zamieszkane przez polską ludność i mające wolny i bezpieczny dostęp do morza”.

Reklama
Reklama

Rok 1918

Rewolucja w Rosji, rewolucja w Niemczech i abdykacja cesarza Wilhelma II w listopadzie 1918 r. wprowadziły pewien chaos także na terenach dawnej Polski. Konflikt Rady Regencyjnej z rządem lubelskim mógł nawet przerodzić się w wojnę domową.

Zapobiegło temu przybycie 10 listopada Józefa Piłsudskiego do Warszawy, który w wyniku negocjacji z oboma ośrodkami władzy doprowadził do ich rozwiązania. Sam przejął pełnię władzy, co faktycznie nastąpiło 22 listopada dekretem regulującym działanie najwyższych władz w Polsce.
REKLAMA
Otworzy się w nowym oknieOtworzy się w nowym oknieOtworzy się w nowym oknie

W tym czasie udało się ewakuować garnizony niemieckie z ziem Królestwa Polskiego, a przez Prusy Wschodnie pozostałą kilkusettysięczną armię ze Wschodu. Nadal jednak na terenie zaboru pruskiego funkcjonowała niemiecka administracja.

Reklama
Reklama

Sytuacja na ziemi świeckiej

Długotrwały zabór pruski ziem pomorskich trwający od 5 sierpnia 1772 r., liczny napływ ludności niemieckiej, niejasna sytuacja prawna tych ziem w latach 1917 – 1918, oraz ogromne kłopoty odradzającego się państwa polskiego, miały niebagatelny wpływ na dłuższą drogę ku wolności i powrotu w granice Polski.

Co prawda, już w grudniu 1918 r. tworzyły się na terenie powiatu świeckiego rady ludowe, zwoływano wiece polskiej ludności i aktywnie działały towarzystwa wojaków, które w połowie 1919 r. miały liczyć już 1,5 tys. członków.
REKLAMA

Władze pruskie starały się przeciwdziałać temu zjawisku nękając polskich działaczy, dokonując rewizji w domach czy ogłaszając „stan oblężenia” najpierw Świecia od 22 lutego do 2 marca, a potem całego powiatu na przełomie kwietnia i maja 1919 r.

Reklama
Reklama

Powrót do Macierzy

Na mocy postanowień Traktatu Wersalskiego z 28 czerwca 1919 r., znaczne obszary Pomorza przyznano Polsce, jednak dopiero 10 stycznia 1920 r. oficjalnie zaczęło się przejmowanie tych ziem przez wojska Frontu Pomorskiego pod dowództwem generała Józefa Hallera.
REKLAMA

Otworzy się w nowym oknie
W dniach 25 - 30 stycznia, czyli w drugiej fazie przejmowania ziem pomorskich, wojska polskie wkroczyły na teren Kociewia i już pierwszego dnia reaktywowano administrację w Świeciu. Pierwszym komisarycznym burmistrzem Świecia został 24 stycznia Leon Neumann, a starostą Stanisław Wojnowski.

Entuzjastyczne powitanie Błękitnej Armii Hallera, to powitanie powracającej legalnej polskości po 148 latach pruskiego zaboru, nieudanych próbach germanizacji i bohaterskich postawach członków polskich stowarzyszeń i organizacji oraz działań podejmowanych także przez polskich uczniów.

redakcja@extraswiecie.pl
REKLAMA

Udostępnij

Komentarze (3)

  1. Gandalf

    11 listopada 2018 19:37

    Świecie było przejmowane 25

    Świecie było przejmowane 25.11.1920 r. nie przez wojska Hallera, a przez wojska Frontu Północnego (Wielkopolskiego) gen. Dowbor-Muśnickiego

  2. Piotr S.

    12 listopada 2018 13:16

    Stanisław Wojnowski był

    Stanisław Wojnowski był pierwszym komisarycznym Starostą, a Leon Neumann pierwszym komisarycznym burmistrzem

  3. P. Krzyżanowski

    12 listopada 2018 16:48

    Piotrze S. bardzo dziekuję za

    Piotrze S. bardzo dziekuję za poprawienie mojego błędu. Oczywiście, że S. Wojnowski był starostą a nie burmistrzem. 

Reklama
Reklama
Reklama

Popularne

Wiadomości

Dziś rano oddział CBŚP wszedł do domu na obrzeżach Świecia. Zatrzymano dwie osoby.

Wiadomości

We wtorek informowaliśmy o odkryciu śladów osady z połowy XII wieku na terenie kempingu koło zamku w Świeciu. Co konkretnie znaleźli tam archeolodzy i...

Wiadomości

Na uroczystej gali nie zabrakło wspomnień, wzruszających momentów i występów artystycznych. Wybrano również w plebiscycie najpopularniejszą zawodniczkę dwudziestolecia, którą została Katarzyna Wenerska.

Wiadomości

Pięć zespołów ze Świecia i z Nowego wzięło udział w dzisiejszej "Olimpiadzie na wesoło" w świeckiej hali przygotowanej z myślą o osobach z niepełnosprawnościami.

Wiadomości

Dziś swój finał miała, wymyślona przez Urząd Miejski w Świeciu, akcja “ZalesiamMY”. Radni i zaproszeni samorządowcy wspólnie sadzili drzewa przy ul. Kazimierza Wielkiego.

Reklama
Reklama
Reklama

Wideo

Reklama
Reklama

TO MOŻE CIĘ ZAINTERESOWAĆ

Wiadomości

Dzięki specjalistycznym analizom próbek drewnianych konstrukcji odkrytych na kempingu ustalono, że to pozostałości zabudowy z połowy XII wieku. To prawdziwa sensacja, ponieważ dowodzi istnienia...

Wybory

Kandydaci do Rady Powiatu Świeckiego Okręg nr 1. Gmina ŚwiecieObywatelskie Porozumienie SamorządoweLista nr 10 1. Barbara Studzińska 2. Roman Witt 3. Wiesław Keller 4....

Wiadomości

Po niedawnej korekcie rozkładu jazdy PKP mieszkańcy gminy Osie zyskali w godzinach popołudniowych połączenia zapewniające szybszy powrót pociągiem ze szkoły lub pracy do domu.

Wiadomości

Policja prowadzi coraz szerzej zakrojoną akcję mającą na celu pozyskanie nowych kandydatów do służby.

Wiadomości

Dziś rano oddział CBŚP wszedł do domu na obrzeżach Świecia. Zatrzymano dwie osoby.

Sport

To było prawdziwe futsalowe święto, choć bez szczęśliwego zakończenia dla nas. Futsal Świecie doznał pierwszej porażki w sezonie i prawdopodobnie czeka go baraż o...

Wiadomości

Dziś na autostradzie A1 na wysokości Rulewa (gmina Warlubie) zderzyły trzy auta osobowe i ciężarówka z naczepą. Pojazdami podróżowało osiem osób. Dwie z nich...

Wiadomości

We wtorek informowaliśmy o odkryciu śladów osady z połowy XII wieku na terenie kempingu koło zamku w Świeciu. Co konkretnie znaleźli tam archeolodzy i...

Reklama
Reklama
Reklama
Reklama