Connect with us

Czego szukasz?

Reklama
Reklama
Reklama
Reklama

Historia

Zamek. Kronika upadku

Niebawem ruszy rewitalizacja świeckiego zamku. Wraz z nim ma się zmienić jego otoczenie. A jak postrzegano zamek i jego okolice, w tym nieistniejącą restaurację Zamkową, w przeszłości? Co pisano na łamach lokalnej prasy w ostatnich latach zaborów i w dwudziestoleciu międzywojennym?

Udostępnij
zamek-czolo

Przedwojenny propagator turystyki i krajoznawca Mieczysław Orłowicz w napisanym przez siebie w 1924 r. „Ilustrowanym Przewodniku po Chełmnie i Świeciu” podaje:

Pod koniec XVIII w. Fryderyk II kazał część zamku, do tego czasu w stanie mieszkalnym zachowanego, zamienić na magazyn, zaś resztę skazał na rozbiórkę na materiał budowlany. Początkowo jedno skrzydło mieściło zarząd, drugie magazyn solny. Z powodu zaniedbania budynku, rozebrano najpierw skrzydło południowe, podczas gdy północne jeszcze do r. 1825 było pod dachem.

Później rozebrano dach z powodu obawy zawalenia, a z czasem zaczęto rozbierać też mury. Dopiero Fryderyk Wilhelm IV wstrzymał rozbiórkę ruin, a nawet w r. 1843 kazał odnowić jedną z wież. Obecnie z czterech skrzydeł zachowały się tylko mury parteru skrzydła północnego, gdzie niegdyś była kaplica i sala kapitulna, a z innych skrzydeł tylko fundamenty lub piwnice. W ruinach kaplicy są jeszcze ślady malowideł ściennych. Ozdobą ruin jest wieża, 34 m. wysoka, która obecne swe zakończenie otrzymała w czasie restauracji w r. 1843, wtedy też wybito drzwi  w jej dolnej części i urządzono schody. [pisownia oryginalna]

Reklama
Reklama

Ze Świecia donoszą, że ustawiono tam na wieży ruiny zamkowej przyrząd do dawania sygnałów w razie niebezpieczeństwa powodzi

Dalej autor wspomina, że po roku 1840 rząd pruski otoczył ruiny zamku opieką, poddając  mury kilkakrotnym restauracjom m.in. w 1859 i 1878 r. oraz w latach 1898-1902.

Ze Świecia donoszą, że ustawiono tam na wieży ruiny zamkowej przyrząd do dawania sygnałów w razie niebezpieczeństwa powodzi. Sygnał składa się z trzech kul i trzech stożków przyczepionych do masztu. Jedna kula przyczepiona do masztu oznacza, że woda w Chwałowicach. Zawichoście nad Sanem rośnie, dwie kule że pod Warszawą, trzy że pod Toruniem. Stożki oznaczają odpowiednio do kul, że lody na Wiśle ruszają - podaje „Gazeta Toruńska” w 1898 r.

Reklama
Reklama

Ruiny zamku na zdjęciu wykonanym przed około stu laty

Tutaj też należy wspomnieć, że tego samego roku przy zamku odbył się pierwszy zlot IV Okręgu  Nadwiślańskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”. Dalej na łamach ówczesnej prasy pojawiły się informacje:

„Gazeta Toruńska”, 26 kwietnia 1901 r.

Reklama
Reklama

„Gazeta Toruńska”, 31 października 1902 r.

Prawdopodobnie musiały to być niewielkie remonty, bo jak podawała „Gazeta Toruńska” 29 kwietnia 1914 r.: Ruina zamku tutejszego, cel  wycieczek letnich, grozi zupełnym upadkiem. W tych dniach zarwało się kilka sklepień. Ze względu na grożące niebezpieczeństwo zakazał rząd zwiedzać ruinę. Prawdopodobnie rząd niebawem podejmie prace restauracyjne zamku, aby umożliwić wejście na szczyt 50 m. wysokiej wieży, z której roztacza się wspaniały widok na Wisłę i całą okolicę. [pisownia oryginalna]

W pierwszym dziesięcioleciu odrodzonej Polski niewiele pisano na łamach ówczesnej prasy o zamku, oprócz tego, że odbywały się tam ćwiczenia Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” oraz Towarzystwa Powstańców i Wojaków.

Reklama
Reklama

Niemałe zamieszanie nastąpiło w 1930 r. Powiatowy nadzór budowlany nakazał wykonanie prac murarskich, które miały zabezpieczyć ruiny zamku przed wandalami. W „Dzienniku Bydgoskim” ukazały się m.in. takie artykuły:

„Dziennik Bydgoski”, 19 kwietnia 1930 r.

Kilka tygodni później napisano sprostowanie:

Reklama
Reklama

„Dziennik Bydgoski”, 3 czerwca 1930 r.

W „Dzienniku Bydgoskim” z 3 czerwca 1932 r. autor pisze:

Reklama
Reklama

Stare zamczysko Świecia położone na gruzach grodu Świętopełka, widoczny pomnik odwiecznych walk polskich o Pomorze, to najcenniejszy zabytek historyczny naszego miasta; nie zapominając również o naszej prastarej farze. Nic też dziwnego, że w czasach niewoli piękny ogród zamkowy i sala tamtejsza skupiały całe polskie społeczeństwo miasta Świecia. Z czasem jednak i ogród uległy zaniedbaniu. Dopiero władze polskie, doceniając konieczność podtrzymania historycznego zabytku, przeprowadziła kosztem około 20.000 zł niezbędną konserwację zamku, którego baszta daleko widoczna stanowi dla mieszkańców nizin coś w rodzaju wieży ratowniczej, bowiem na niej umieszcza się w czasie zbliżania powodzi znaki ostrzegawcze dla mieszkańców zagrożonych terenów. [pisownia oryginalna]

Dwa dni po ukazaniu się artykułu, 5 czerwca 1932 r. nastąpiło  otwarcie i poświęcenie przystani wioślarskiej Miejskiego Komitetu Przysposobienia Wojskowego i Wychowania Fizycznego.

Zamkowa wieża stała się „dziuplą” lokalnego rzezimieszka Skolasińskiego. Miał on pod podłogą schowek, w którym ukrywał skradzione rzeczy

Reklama
Reklama

Mury zamku były również świadkiem dramatycznych wydarzeń. W gazecie „Głos Świecki” z 16 czerwca 1934 r. dowiadujemy się o tragicznej śmierci 9-letniego chłopca, syna mistrza szewskiego Edmunda Kaszubowskiego zatrudnionego w warsztacie Krajowego Zakładu Psychiatrycznego. Chłopiec wdrapał się na maszt znajdujący się na wieży zamkowej i spadł. Mimo szybkiego przewiezienia do szpitala, po kilku godzinach zmarł.

Inną ciekawostką z tamtego okresu jest to, że zamkowa wieża stała się „dziuplą” wspomnianego już w Extra Świecie lokalnego rzezimieszka Skolasińskiego. Miał on pod podłogą schowek, w którym ukrywał skradzione rzeczy.

redakcja@extraswiecie.pl


W drugiej części tekstu przedstawimy dalsze losy zamku i jego otoczenia w okresie międzywojennym. Opowiemy również o dziejach restauracji Zamkowej,  która jest mocno związana z ruinami dawnej warowni.

Udostępnij

Komentarze (1)

  1. zenon

    20 kwietnia 2020 08:07

    Brawo Piotrze !

    Brawo Piotrze !

Reklama
Reklama
Reklama

Popularne

Wiadomości

Dzięki specjalistycznym analizom próbek drewnianych konstrukcji odkrytych na kempingu ustalono, że to pozostałości zabudowy z połowy XII wieku. To prawdziwa sensacja, ponieważ dowodzi istnienia...

Wiadomości

Po niedawnej korekcie rozkładu jazdy PKP mieszkańcy gminy Osie zyskali w godzinach popołudniowych połączenia zapewniające szybszy powrót pociągiem ze szkoły lub pracy do domu.

Wybory

Kandydaci do Rady Powiatu Świeckiego Okręg nr 1. Gmina ŚwiecieObywatelskie Porozumienie SamorządoweLista nr 10 1. Barbara Studzińska 2. Roman Witt 3. Wiesław Keller 4....

Wiadomości

Policja prowadzi coraz szerzej zakrojoną akcję mającą na celu pozyskanie nowych kandydatów do służby.

Wiadomości

Dziś rano oddział CBŚP wszedł do domu na obrzeżach Świecia. Zatrzymano dwie osoby.

Reklama
Reklama
Reklama

Wideo

Reklama
Reklama

TO MOŻE CIĘ ZAINTERESOWAĆ

Wiadomości

Obywatelskie Porozumienie SamorządoweLista nr 10, Kandydaci do Rady Powiatu Świeckiego Okręg numer 1Gmina Świecie1. Barbara Studzińska2. Roman Witt3. Wiesław Keller4. Danuta Lamberska5. Arkadiusz Kujawski6. Justyna Rasmus7. Marta Karolczak8. Dariusz Guz9. Jarosław Czapiewski Okręg...

Wiadomości

Dzięki specjalistycznym analizom próbek drewnianych konstrukcji odkrytych na kempingu ustalono, że to pozostałości zabudowy z połowy XII wieku. To prawdziwa sensacja, ponieważ dowodzi istnienia...

Wiadomości

Po niedawnej korekcie rozkładu jazdy PKP mieszkańcy gminy Osie zyskali w godzinach popołudniowych połączenia zapewniające szybszy powrót pociągiem ze szkoły lub pracy do domu.

Wybory

Kandydaci do Rady Powiatu Świeckiego Okręg nr 1. Gmina ŚwiecieObywatelskie Porozumienie SamorządoweLista nr 10 1. Barbara Studzińska 2. Roman Witt 3. Wiesław Keller 4....

Wiadomości

Policja prowadzi coraz szerzej zakrojoną akcję mającą na celu pozyskanie nowych kandydatów do służby.

Wiadomości

Wisła Świecie zaprezentowała pierwszego w swojej historii sponsora tytularnego. Prezes Klaudiusz Sikorski na konferencji prasowej opowiedział również o planach klubu związanych ze świętowaniem pięćdziesięciolecia...

Wiadomości

W minioną sobotę w Zbrachlinie koło Pruszcza doszło do zderzenia czołowo-bocznego toyoty z mercedesem. Jeden z kierowców został zabrany do szpitala.

Wiadomości

Dziś rano oddział CBŚP wszedł do domu na obrzeżach Świecia. Zatrzymano dwie osoby.

Reklama
Reklama
Reklama
Reklama