Przeżyjmy to jeszcze raz. Co się działo w stodole przy głównej ulicy miasta?

Za oficjalną datę powstania Powiatowego Domu Kultury w Świeciu przyjmuje się rok 1954. Dlaczego przyjmuje się? Niedopatrzeniem byłoby nie wspomnieć o tym, co działo się wcześniej. Prawdopodobnie w roku 1947, w miejscu, gdzie dziś znajduje się OKSiR, stanęła ogromna stodoła przetransportowana z Taszewskiego Pola w gminie Jeżewo. To właśnie w niej, w pierwszych latach powojennych, odbywały się koncerty i przedstawienia.
REKLAMA

W tym czasie Świecie liczyło około 8,3 tys. mieszkańców. Drewniana konstrukcja, choć solidna, miała jednak liczne ograniczenia. Od początku wiadomo było, że jest to rozwiązanie tymczasowe. Na początku lat 50. zaczęto zwozić cegły, które miały posłużyć do wzniesienia budowli murowanej.

W 1954 r. oddano do użytku budynek, który wielu nadal nazywało stodołą. Zarówno z powodu przyzwyczajenia, jak i niezbyt wyszukanej architektury.

Jeszcze w październiku 1953 r. na stanowisko kierownika Powiatowego Domu Kultury powołano Stanisława Sigmillera. Pierwszymi krokami, oprócz zatrudnienia kilku instruktorów, było powołanie chóru i orkiestry dętej. W listopadzie 1955 r. Sigmillera zastąpił Tadeusz Ewertowski. W tym samym czasie zrodził się plan budowy kina. To przy Dużym Rynku mogło pomieścić zaledwie setkę widzów.

Przy mikrofonie Krystyna Kuberska, żona pierwszego naczelnika Świecia (druga połowa lat 50.)


Jeden z zespołów działających w PDK w końcu lat 50. Od lewej: Janusz Wojciechowski,
Maria Czech, Zygmunt Wojciechowski, Ryszard Janiszewski, Bronisława Domeradzki

Dobre warunki lokalowe, a przynajmniej lepsze od tych w większości miast naszego województwa, były dla mieszkańców skuteczną zachętą do tego, by spędzać czas w domu kultury.

Najwięcej członków - około 80 - liczył chór, a ponad 50 zespoły taneczne. Oprócz orkiestry dętej, próby w PDK regularnie odbywali też członkowie orkiestry smyczkowej. Świeccy artyści prezentowali się nie tylko przed własną publicznością, ale popisywali się też w innych gminach.

Pod koniec lat 50. wiele takich działań odbywało się pod hasłem „Frontem  do wsi”. Występom towarzyszyły często prelekcje na temat nowoczesnych metod uprawy roli lub hodowli. Warto odnotować, że w 1957 r. zespół ludowy dla dorosłych wystąpił na centralnych dożynkach w Warszawie. Była to nagroda za zdobycie drugiego miejsca podczas wojewódzkiego konkursu w Bydgoszczy.
REKLAMA

W 1958 r. ekipa budowlana ponownie pojawiła się u zbiegu ulic Sienkiewicza i I Armii Wojska Polskiego (dziś Wojska Polskiego). W ciągu roku powstały: część kinowa, kawiarnia, taras, sala kominkowa oraz sale dla instruktorów.

Tempo prac było imponujące. Wiele robót mieszkańcy wykonali w czynie społecznym. Niestety, budowlańcy popełnili jakiś błąd. Nie wiadomo czy zawinił konstruktor, czy też w trakcie budowy postanowiono nieco zaoszczędzić na materiałach. W każdym razie, aby uniknąć ryzyka katastrofy, trzeba było zamontować metalowe ściągi.

Dzieło, jak wiele innych, miało być oddane do użytku 22 lipca w Narodowe Święto Odrodzenia Polski Ludowej. Niemal w niezmienionej formie bryła Powiatowego Domu Kultury przetrwała do połowy lat 90.
REKLAMA

Otworzy się w nowym oknie

W 1959 r. nastąpiła kolejna zmiana na stanowisku szefa PDK. Ster przejęła Maria Sieradzka. W 1961 r., z powodu słabej frekwencji, działalność zawiesiły: chór młodzieżowy, koła fotoamatorów i brydżystów oraz zespół tańca ludowego. Pojawiła się za to nowa oferta - Klub Młodego Inteligenta.

Jedną z istotniejszych dat w historii PDK był rok 1963, gdy powstał amatorski klub filmowy prowadzony przez Jana Maselewskiego, który miał swój udział także w powołaniu do życia Dyskusyjnego Klubu Filmowego.

W tamtym czasie dom kultury służył też wojsku, które przeprowadzało tam obowiązkowy pobór. W karnawale odbywały się największe i najwspanialsze bale. Rodzący się w latach 60. rock and roll znalazł sympatyków także w Świeciu. Jako jedne z pierwszych muzykę młodych próbowały grać zespoły tworzone  przez braci Janusza i Zygmunta Wojciechowskich oraz Cezarego Kostrzyca i Tomasza Lewandowskiego.

Wykonawcy przedstawienia „Księżniczka na ziarnku grochu” (rok 1955)

Ten ostatni w 1966 r. objął posadę kierownika PDK zastępując Marię Sieradzką. W gronie najbliższych współpracowników nowego szefa domu kultury znaleźli się m.in. Teofil Ciesielski, Roman Kaczmarek, Henryk Sarnecki, Józef Dąbrowski i Irena Kopaczewska.

Dwa lata później ster przejął, pochodzący z Bydgoszczy, Tadeusz Szczepański. Stanowisko utrzymał do 1973 r. Nieco wbrew oczekiwaniom, że jego kontakty ze światem kultury w Bydgoszczy przyniosą jakieś ożywienie, stało się wręcz przeciwnie. Nastąpiła wyraźna stagnacja. Niektórzy uważają, że pewien wpływ miała na to telewizja, która zaczęła oferować coraz lepszą rozrywkę i filmy, które można było obejrzeć nie tylko od święta.

Koniec części pierwszej.

a.bartniak@extraswiecie.pl
REKLAMA