Connect with us

Czego szukasz?

Historia

Marynarze ze Świecia. Kuźnia kadr floty wojennej

W 1914 r., tuż przed wybuchem I wojny światowej, Prusacy zbudowali w Świeciu koszary, ale wojsko zaborcy nie stacjonowało w nich długo. Sześć lat później Pomorze wróciło do macierzy i mieścił się w nich sztab 4 Pułku Straży Granicznej, szpital wojskowy, a potem kuźnia przyszłych kadr Polskiej Marynarki Wojennej. Mija właśnie sto lat od jej powstania.

Udostępnij
obraz6

Pomijając genezę powstawania Polskiej Marynarki Wojennej tuż po odrodzeniu się państwa polskiego, skupimy się na przeniesieniu z Torunia Kadry Marynarki Wojennej i Szkoły Specjalistów Morskich jesienią 1921 r. do małego, sennego miasteczka, jakim było wówczas Świecie.

Miasto od wieków leżało na handlowym szlaku wiślanym, gdzie cumowały przy zamku i cukrowni szkuty i barki. To właśnie m.in. w opuszczonych, ale wciąż w miarę nowych koszarach, znalazły swoje miejsce przyszłe kadry marynarskie floty i flotylli rzecznej.

Kadra Marynarki Wojennej w świeckich koszarach / Fot. zbiory Izby Regionalnej Ziemi Świeckiej

Na jesieni… w październiku….

Tak zazwyczaj większość autorów opisuje przybycie do Świecia Kadry Marynarki Wojennej i Szkoły Specjalistów Morskich. Wynika to ze sprzecznych informacji na ten temat. Czesław Ciesielski w swoich publikacjach podaje że SSM utworzono w Świeciu 21 października 1921 r. w miejsce Szkoły Marynarzy (tak nazywała wcześniej przeniesiona tutaj szkoła). Dalej podaje, iż została umieszczona w koszarach na terenie Kadry M.W.

W źródłach podawana jest data 25 października 1921 r. jako przeniesienie Kadry Marynarki Wojennej z Torunia do Świecia pod dowództwem płk Wiktora Cieślińskiego (pełnił te obowiązki od 25 października 1921 r. do 30 maja 1922 r.). Natomiast z informacji zamieszczonej w "Dzienniku Bydgoskim" 21 października wynika, że miało to miejsce 16 października.

Zadaniem Kadry Marynarki Wojennej było m.in. szkolenie unitarne, przyjmowanie i przegląd ochotników oraz poborowych do służby w marynarce. W tym celu działała komisja rekrutacyjna, w której skład wchodzili m.in. dowódca KMW, komendant Szkoły Specjalistów Morskich, lekarz i szef kancelarii ewidencyjnej. Należy przy tym wspomnieć, że KMW i Szkoła Specjalistów Morskich miały osobne dowództwa.

"Żołnierz Polski", 3 września 1922 r.

"Żołnierz Polski", 24 września 1922 r.

Udział marynarzy w życiu miasta

25 kwietnia 1923 r. Kadra Marynarki Wojennej i Szkoła Specjalistów Morskich witały prezydenta Stanisława Wojciechowskiego, który po krótkim pobycie w Świeciu zmierzał na otwarcie elektrowni wodnej w Gródku. Gdy na przełomie marca i kwietnia 1924 r. miasto nawiedziła wielka powódź, marynarze pomagali mieszkańcom miasta i okolic, ale też brali udział w poważniejszych akcjach.

"Dziennik Bydgoski", 2 kwietnia 1924 r.

Wspólne działania na rzecz mieszkańców Świecia opisuje też kolejny artykuł:

"Czuj Duch", kwiecień 1924 r.

Kadra brała też czynny udział w życiu kulturalnym miasta. Najbardziej znana z tego była Orkiestra Kadry Marynarki Wojennej (później Orkiestra Kadry Szeregowych Floty). Jej muzycy uświetniali wszystkie imprezy i uroczystości organizowane nie tylko w mieście, ale też w okolicznych miejscowościach powiatu świeckiego. Po odejściu KMW, jej brak był bardzo mocno odczuwalny.

Orkiestra Kadry Marynarki Wojennej, 1929 r. / Fot. zbiory Izby Regionalnej Ziemi Świeckiej

Na rzecz promocji sportu

Mimo że w Świeciu już na 25 lat przed przybyciem marynarzy do Świecia Kadry Marynarki Wojennej istniało Towarzystwo Gimnastyczne "Sokół" i inne organizacje promujące sport, to marynarze również nie byli gorsi. O tym dowiemy się z poniższych artykułów z tamtego okresu.

"Dziennik Bydgoski", 23 stycznia 1927 r.

"Dzień Bydgoski", 29 maja 1931 r.

Wspomniana tutaj przystań Wojskowego Klubu Wioślarskiego znajdowała się przy nieistniejącej już restauracji Konrada Popławskiego. Z tej przystani korzystali wcześniej do szkoleń także marynarze ze Szkoły Specjalistów Morskich.

W dostępnych wiadomościach z tamtego okresu znajdujemy informację o ulewnym deszczu, który przeszedł nad Świeciem 9 czerwca 1926 r. W wielu miejscach miasta deszcz padający od godz. 12.00 do 20.00 wyrządził liczne szkody, nie oszczędzając koszar.

W sporządzonym protokole dowódca garnizonu komandor ppor. Bolesław Mikułowski wyszczególnił w obecności przedstawiciela świeckiego magistratu zniszczenia, jakie wyrządziła ulewa. Wśród nich były zapadnięcia ziemi. Największe znajdowało się tuż przy hali sportowej - miało 72 m szesc. (8x3x3 m). W innych miejscach zapadnięciu uległy schody do wartowni.

Na łamach gazety „Dziennik Bydgoski” z 18 grudnia 1926 r. jest ciekawa informacja o pierwszej przysiędze wojskowej złożonej poza murami koszar:

W połowie 1931 r. nastąpiła reorganizacja Kadry Marynarki Wojennej. Utworzono z niej dwie oddzielne jednostki szkoleniowe: Kadrę Szeregowych Floty podporządkowaną bezpośrednio komendantowi Portu Wojennego w Gdyni. Drugą jednostką była Kadra Szeregowych Flotylli podlegająca flotylli pińskiej. W końcu października 1932 r. została przeniesiona do nowo wybudowanych koszar w Gdyni-Oksywiu.

W opublikowanym wcześniej w tekście wycinku z gazety „Dzień Bydgoski” z 29 maja 1931 r. wymieniono komandora Kozana. Warto poświęcić mu wiecej uwagi, bo swoje późniejsze życie związał ze Świeciem.

Kmdr por. Kazimierz Kozan (ur. 9 stycznia 1895 r. w Tarnowie) ukończył Szkołę Podchorążych Piechoty. Służył jako dowódca batalionu w Kadrze Szeregowych Floty w Świeciu, a potem w Gdyni. W 1939 r. walczył w obronie Gdyni-Oksywia oraz w Polskiej Marynarce w Wielkiej Brytanii. Po wojnie był nauczycielem języka angielskiego w I Liceum Ogólnokształcącym w Świeciu. Zmarł 22 lutego 1971 r. w Świeciu. Został pochowany na cmentarzu przy ul Sienkiewicza.

Grób Kazimierza Kozana na cmentarzu w Świeciu / Fot. Piotr Skuczyński

redakcja@extraswiecie.pl

W następnej części zaprezentujemy dzieje Szkoły Specjalistów Morskich w Świeciu.

Podczas pracy nad artykułem korzystałem m.in.:
Kalendarium Dziejów Polskiej Marynarki Wojennej 1918-1993
Czesław Ciesielski "Szkolnictwo Marynarki Wojennej w latach II Rzeczypospolitej", 1974 r.
Czesław Ciesielski "Biuletyn Historyczny", 1971 r., Gdynia.
Robert Rybak "Morskie Szkolnictwo Wojskowe na Pomorzu w czasach II Rzeczypospolitej", [w] "Rocznik Grudziądzki" nr XXV/2017.

Udostępnij

Komentarze (0)

TO MOŻE CIĘ ZAINTERESOWAĆ

Wiadomości

W tym roku w powiecie zginęło dwóch kierowców jednośladów. Policja prowadzi akcję, której celem jest ograniczenie wypadków z udziałem motocyklistów i motorowerzystów.

Wiadomości

W poniedziałek, krótko przed godz. 10.00, na trasie Szewno - Bukowiec samochód osobowy zjechał z drogi i uderzył w drzewo.

Wiadomości

Kierowcy jadący w kierunku Gdańska i Torunia muszą spodziewać się utrudnień.

Wiadomości

Na placu zabaw przy orliku koło Szkoły Podstawowej nr 8 na Mariankach znowu pojawił się śmierdzący problem. Ktoś załatwił się w jednej z "rakiet"....

Co jest grane?

W najbliższą niedzielę parafia pw. Matki Boskiej Częstochowskiej i św. Stanisława Biskupa będzie obchodzić swoje święto. Z tej okazji zaplanowano piknik z licznymi atrakcjami.

Styl życia

Wyjątkowo efektownie zakończył się Festiwal Kultury i Sztuki „Ars longa, vita brevis”. Wszystko za sprawą teatru ognia w wykonaniu grupy Złodzieje Oklasków.

Wiadomości

Kryminalni z Komendy Powiatowej Policji w Świeciu zatrzymali kolejnego już w tym roku poszukiwanego mężczyznę. Tym razem do zakładu karnego trafił 23-latek z powiatu...

Wiadomości

Po ostatnim wypadku i zgłoszeniach od mieszkańców, miasto zapowiada działania straży miejskiej wobec użytkowników hulajnóg, którzy nie przestrzegają przepisów.

Wiadomości

W Świeciu uczczono dziś 234. rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 maja. W obchodach wzięli udział mieszkańcy, przedstawiciele władz miasta, powiatu, instytucji i służb mundurowych.

Wiadomości

Najpierw tragedia w Siedlcach, a niedawno w Krakowie. Na ataki ze strony tych, którym mają pomagać, narażeni są zwłaszcza ratownicy medyczni. Jak wygląda to...

Wiadomości

Od czwartku Nadleśnictwo Trzebciny wprowadza okresowy zakaz wstępu do lasu na części dwóch leśnictw w powiecie świeckim.

Styl życia

Dziś do nocy ma trwać zabawa na Dużym Rynku w Świeciu. Oczywiście pod warunkiem, że bogatych planów organizatorów nie popsuje pogoda.

Reklama

Popularne

Wiadomości

Kierowcy jadący w kierunku Gdańska i Torunia muszą spodziewać się utrudnień.

Wiadomości

Po ostatnim wypadku i zgłoszeniach od mieszkańców, miasto zapowiada działania straży miejskiej wobec użytkowników hulajnóg, którzy nie przestrzegają przepisów.

Wiadomości

Od czwartku Nadleśnictwo Trzebciny wprowadza okresowy zakaz wstępu do lasu na części dwóch leśnictw w powiecie świeckim.

Wiadomości

Dziś w Hali Widowiskowo-Sportowej w Świeciu odbyły się mistrzostwa przedszkoli o wielką nagrodę Mondi. Tym razem główne trofeum przypadło reprezentacji Przedszkola nr 9 w...

Wiadomości

We wtorek chwilę po godz. 9.00 maturzyści otworzyli arkusze z zadaniami z matematyki. Wczoraj zmagali się z językiem polskim. Jutro sprawdzian wiedzy z języka...

Wideo

Wideo

Reprezentacje trzech szkół ponadpodstawowych wzięły udział w etapie rejonowym Mistrzostw Pierwszej Pomocy PCK w świeckiej hali.

Wideo

W miniony piątek z Zespołem Szkół Ogólnokształcących i Policealnych w Świeciu żegnali się uczniowie kończący liceum, technikum i studium kształcące w zawodzie opiekun medyczny.

Wideo

Po zimowej przerwie na Duży Rynek w Świeciu powróciły kolorowe parasole.