Connect with us

Czego szukasz?

Historia

Marynarze ze Świecia. Kuźnia kadr floty wojennej

W 1914 r., tuż przed wybuchem I wojny światowej, Prusacy zbudowali w Świeciu koszary, ale wojsko zaborcy nie stacjonowało w nich długo. Sześć lat później Pomorze wróciło do macierzy i mieścił się w nich sztab 4 Pułku Straży Granicznej, szpital wojskowy, a potem kuźnia przyszłych kadr Polskiej Marynarki Wojennej. Mija właśnie sto lat od jej powstania.

Udostępnij
obraz6

Pomijając genezę powstawania Polskiej Marynarki Wojennej tuż po odrodzeniu się państwa polskiego, skupimy się na przeniesieniu z Torunia Kadry Marynarki Wojennej i Szkoły Specjalistów Morskich jesienią 1921 r. do małego, sennego miasteczka, jakim było wówczas Świecie.

Miasto od wieków leżało na handlowym szlaku wiślanym, gdzie cumowały przy zamku i cukrowni szkuty i barki. To właśnie m.in. w opuszczonych, ale wciąż w miarę nowych koszarach, znalazły swoje miejsce przyszłe kadry marynarskie floty i flotylli rzecznej.

Kadra Marynarki Wojennej w świeckich koszarach / Fot. zbiory Izby Regionalnej Ziemi Świeckiej

Na jesieni… w październiku….

Tak zazwyczaj większość autorów opisuje przybycie do Świecia Kadry Marynarki Wojennej i Szkoły Specjalistów Morskich. Wynika to ze sprzecznych informacji na ten temat. Czesław Ciesielski w swoich publikacjach podaje że SSM utworzono w Świeciu 21 października 1921 r. w miejsce Szkoły Marynarzy (tak nazywała wcześniej przeniesiona tutaj szkoła). Dalej podaje, iż została umieszczona w koszarach na terenie Kadry M.W.

W źródłach podawana jest data 25 października 1921 r. jako przeniesienie Kadry Marynarki Wojennej z Torunia do Świecia pod dowództwem płk Wiktora Cieślińskiego (pełnił te obowiązki od 25 października 1921 r. do 30 maja 1922 r.). Natomiast z informacji zamieszczonej w "Dzienniku Bydgoskim" 21 października wynika, że miało to miejsce 16 października.

Zadaniem Kadry Marynarki Wojennej było m.in. szkolenie unitarne, przyjmowanie i przegląd ochotników oraz poborowych do służby w marynarce. W tym celu działała komisja rekrutacyjna, w której skład wchodzili m.in. dowódca KMW, komendant Szkoły Specjalistów Morskich, lekarz i szef kancelarii ewidencyjnej. Należy przy tym wspomnieć, że KMW i Szkoła Specjalistów Morskich miały osobne dowództwa.

"Żołnierz Polski", 3 września 1922 r.

"Żołnierz Polski", 24 września 1922 r.

Udział marynarzy w życiu miasta

25 kwietnia 1923 r. Kadra Marynarki Wojennej i Szkoła Specjalistów Morskich witały prezydenta Stanisława Wojciechowskiego, który po krótkim pobycie w Świeciu zmierzał na otwarcie elektrowni wodnej w Gródku. Gdy na przełomie marca i kwietnia 1924 r. miasto nawiedziła wielka powódź, marynarze pomagali mieszkańcom miasta i okolic, ale też brali udział w poważniejszych akcjach.

"Dziennik Bydgoski", 2 kwietnia 1924 r.

Wspólne działania na rzecz mieszkańców Świecia opisuje też kolejny artykuł:

"Czuj Duch", kwiecień 1924 r.

Kadra brała też czynny udział w życiu kulturalnym miasta. Najbardziej znana z tego była Orkiestra Kadry Marynarki Wojennej (później Orkiestra Kadry Szeregowych Floty). Jej muzycy uświetniali wszystkie imprezy i uroczystości organizowane nie tylko w mieście, ale też w okolicznych miejscowościach powiatu świeckiego. Po odejściu KMW, jej brak był bardzo mocno odczuwalny.

Orkiestra Kadry Marynarki Wojennej, 1929 r. / Fot. zbiory Izby Regionalnej Ziemi Świeckiej

Na rzecz promocji sportu

Mimo że w Świeciu już na 25 lat przed przybyciem marynarzy do Świecia Kadry Marynarki Wojennej istniało Towarzystwo Gimnastyczne "Sokół" i inne organizacje promujące sport, to marynarze również nie byli gorsi. O tym dowiemy się z poniższych artykułów z tamtego okresu.

"Dziennik Bydgoski", 23 stycznia 1927 r.

"Dzień Bydgoski", 29 maja 1931 r.

Wspomniana tutaj przystań Wojskowego Klubu Wioślarskiego znajdowała się przy nieistniejącej już restauracji Konrada Popławskiego. Z tej przystani korzystali wcześniej do szkoleń także marynarze ze Szkoły Specjalistów Morskich.

W dostępnych wiadomościach z tamtego okresu znajdujemy informację o ulewnym deszczu, który przeszedł nad Świeciem 9 czerwca 1926 r. W wielu miejscach miasta deszcz padający od godz. 12.00 do 20.00 wyrządził liczne szkody, nie oszczędzając koszar.

W sporządzonym protokole dowódca garnizonu komandor ppor. Bolesław Mikułowski wyszczególnił w obecności przedstawiciela świeckiego magistratu zniszczenia, jakie wyrządziła ulewa. Wśród nich były zapadnięcia ziemi. Największe znajdowało się tuż przy hali sportowej - miało 72 m szesc. (8x3x3 m). W innych miejscach zapadnięciu uległy schody do wartowni.

Na łamach gazety „Dziennik Bydgoski” z 18 grudnia 1926 r. jest ciekawa informacja o pierwszej przysiędze wojskowej złożonej poza murami koszar:

W połowie 1931 r. nastąpiła reorganizacja Kadry Marynarki Wojennej. Utworzono z niej dwie oddzielne jednostki szkoleniowe: Kadrę Szeregowych Floty podporządkowaną bezpośrednio komendantowi Portu Wojennego w Gdyni. Drugą jednostką była Kadra Szeregowych Flotylli podlegająca flotylli pińskiej. W końcu października 1932 r. została przeniesiona do nowo wybudowanych koszar w Gdyni-Oksywiu.

W opublikowanym wcześniej w tekście wycinku z gazety „Dzień Bydgoski” z 29 maja 1931 r. wymieniono komandora Kozana. Warto poświęcić mu wiecej uwagi, bo swoje późniejsze życie związał ze Świeciem.

Kmdr por. Kazimierz Kozan (ur. 9 stycznia 1895 r. w Tarnowie) ukończył Szkołę Podchorążych Piechoty. Służył jako dowódca batalionu w Kadrze Szeregowych Floty w Świeciu, a potem w Gdyni. W 1939 r. walczył w obronie Gdyni-Oksywia oraz w Polskiej Marynarce w Wielkiej Brytanii. Po wojnie był nauczycielem języka angielskiego w I Liceum Ogólnokształcącym w Świeciu. Zmarł 22 lutego 1971 r. w Świeciu. Został pochowany na cmentarzu przy ul Sienkiewicza.

Grób Kazimierza Kozana na cmentarzu w Świeciu / Fot. Piotr Skuczyński

redakcja@extraswiecie.pl

W następnej części zaprezentujemy dzieje Szkoły Specjalistów Morskich w Świeciu.

Podczas pracy nad artykułem korzystałem m.in.:
Kalendarium Dziejów Polskiej Marynarki Wojennej 1918-1993
Czesław Ciesielski "Szkolnictwo Marynarki Wojennej w latach II Rzeczypospolitej", 1974 r.
Czesław Ciesielski "Biuletyn Historyczny", 1971 r., Gdynia.
Robert Rybak "Morskie Szkolnictwo Wojskowe na Pomorzu w czasach II Rzeczypospolitej", [w] "Rocznik Grudziądzki" nr XXV/2017.

Udostępnij

Komentarze (0)

TO MOŻE CIĘ ZAINTERESOWAĆ

Wiadomości

Krótki, ale bardzo intensywny deszcz, który spadł w poniedziałek po południu spowodował, że część ulic w Świeciu zamieniła się w rwące potoki.

Wiadomości

Krótko przez godz. 10.00 w bazie Przedsiębiorstwa Budowy Dróg i Mostów w Kozłowie (gm. Świecie) doszło do wybuchu beczki. Rannych zostało trzech pracowników.

Wiadomości

Policja podaje wstępne ustalenia dotyczące niedzielnego wypadku pod Świeciem.

Wiadomości

Jeśli wszystko pójdzie zgodnie z planem, to na początku 2026 r. będziemy mogli korzystać z nowej ulicy w Świeciu. Niedawno zajrzeliśmy na teren budowy.

Wiadomości

W niedzielę po południu samochód osobowy uderzył w drzewo w Dworzysku koło Świecia.

Biznes

W nowym pawilonie handlowo-usługowym Aripark w Świeciu prawdopodobnie jako pierwszy zostanie otwarty sklep TEDi. Wkrótce potem pierwszych klientów przyjmie kolejny lokal.

Wiadomości

Wielu mieszkańców zadaje sobie pytanie, dlaczego z niedawno modernizowanej kanalizacji wybiły fontanny wody podczas niedawnej ulewy. Co na to miasto?

Wiadomości

Gmina przedstawiła projekt zagospodarowania przepływającej przez znaczną część miasta i dobrze znanej mieszkańcom Świecia Struchawy. Zachęca mieszkańców do udziału w konsultacjach.

Wiadomości

Dziś około godz. 9.00 na ulicy Tczewskiej w Nowem kierujący samochodem osobowym najechał na kobietę jadącą elektrycznym wózkiem inwalidzkim.

Co jest grane?

W ostatni weekend kwietnia na rynku zaparkują najlepsze food trucki z całej Polski.

Wiadomości

W Wojewódzkim Szpitalu Zdrowia Psychicznego w Świeciu równolegle realizowane są dwie duże modernizacje wiekowych budynków.

Wiadomości

Trwa liczenie pieniędzy zebranych podczas dzisiejszego pikniku charytatywnego w Laskowicach. Na pewno kwota będzie spora, bo akcja spotkała się z bardzo dużym zainteresowaniem mieszkańców...

Reklama

Popularne

Wiadomości

Krótko przez godz. 10.00 w bazie Przedsiębiorstwa Budowy Dróg i Mostów w Kozłowie (gm. Świecie) doszło do wybuchu beczki. Rannych zostało trzech pracowników.

Wiadomości

Wielu mieszkańców zadaje sobie pytanie, dlaczego z niedawno modernizowanej kanalizacji wybiły fontanny wody podczas niedawnej ulewy. Co na to miasto?

Wiadomości

Dziś około godz. 9.00 na ulicy Tczewskiej w Nowem kierujący samochodem osobowym najechał na kobietę jadącą elektrycznym wózkiem inwalidzkim.

Wiadomości

Policjant ogniwa prewencji z komisariatu w Nowem przyszedł na spotkanie z gronem pedagogicznym miejscowego Zespołu Szkół z walizką pełną "narkotyków".

Wiadomości

Policjant zespołu dochodzeniowo-śledczego z komendy w Świeciu, w dniu wolnym od służby, robił zakupy w jednym z marketów na terenie miasta, kiedy doszło do...

Wideo

Wideo

W Zespole Szkół Ogólnokształcących i Policealnych w Świeciu rozpoczął się "Tydzień zdrowia i aktywności fizycznej". Dziś promowano przede wszystkim zdrowe odżywianie i profilaktykę zdrowotną.

Wideo

Podobnie jak przed rokiem, członkowie Stowarzyszenia Rowe - Rowe Świecie wybrali się na przedświąteczny objazd miasta. Napotkani przechodnie, zwłaszcza ci najmłodsi, mogli liczyć na...

Wideo

W minioną niedzielę w kościele farnym w Świeciu wystąpiła ceniona wokalistka Halina Frąckowiak.