Naszą wędrówkę po starych nekropoliach ewangelickich zaczęliśmy w Sartowicach. Podczas naszych kolejnych przystanków będziemy zbliżać się do Świecia, a cykl zakończymy w sanktuarium w Topolnie. Jednak nie uprzedzajmy faktów.
Kolejnym naszym przystankiem jest cmentarz w Wiągu (gmina Świecie). Został on częściowo zlikwidowany na potrzeby trasy ekspresowej S5, ale wcześniej zostały zebrane kości i najcenniejsze nagrobki. Wydobyto wtedy około tysiąca ludzkich szczątków i złożono je w lapidarium.
Według zapisów, cmentarz w Wiągu istniał już w 1754 r. Jest położony w zagajniku przy zabudowaniach gospodarskich. Prawdopodobnie funkcjonował do 1945 r., kiedy na te tereny wkroczyła armia polska i radziecka.
Do najcenniejszych znalezisk należy m.in. Brązowy Medal za udział w wojnach napoleońskich. Ten z Wiąga pochodzi z okresu VI Koalicji Antyfrancuskiej, która zawiązała się w latach 1812-1814. Według ówczesnego prawa, po śmierci żołnierza taki medal musiał zostać przekazany do odpowiedniej parafii.
Równie cenna jest płyta nagrobna Katarzyny Luisy Meissel i jej córki Zofii Julii Meissel, zmarłych w 1788 r. Płyta ma 179 cm długości, 106 cm szerokości i 11 cm grubości. Do cmentarza dojedziemy starą drogą z Sartowic i skręcając na rondzie w lewo.
Wiąg, w związku z budową drogi S5, ujawnił kilka ciekawostek na swój temat, m.in. jest na nim pochowany pastor parafii ewangelickiej ze Świecia, Johann Mundelius (1741-1791). We wsi urodził się Oskar Loerke (1884-1941), poeta i prozaik, tworzący w nurcie ekspresjonizmu i realizmu magicznego.
Kolejnym przystankiem w tej części cyklu są Czaple koło Świecia, a dokładniej centrum wsi. Każdy lub prawie każdy kojarzy dąb i krzyż stojące pośrodku skrzyżowania, kiedy jedziemy od strony Świecia. Po prawej stronie znajduje się sklep. Warto się zatrzymać przy sklepie i spojrzeć na niewielkie wzniesienie naprzeciwko. To właśnie na nim znajduje się stary cmentarz byłych mieszkańców Czapel. Z zachowanych źródeł można wnioskować, że istniał co najmniej od 1733 r., jednakże właściciel wsi w kontrakcie z 1701 r. pozwolił na dowolne praktyki religijne. Możemy zatem domniemywać, że cmentarz mógł powstać na samym początku XVIII w.
Widać, że cmentarz jest dobrze utrzymany przez mieszkańców, co bardzo mnie cieszy. Trudno odczytać dane z nagrobków, zachowały się one na jednym, ale są one niezbyt czytelne. Czaple mogą służyć za przykład, jak dbać o takie miejsca.
Kolejny cmentarz znajduje się w pobliskich Czapelkach.
Jak do niego dojechać? Kierujemy się na skrzyżowaniu w Czaplach w prawo, mijamy szkołę podstawową i jedziemy drogą prawie do końca wsi. Tam na skrzyżowaniu dróg znajdziemy tablicę ogłoszeń, przy której skręcamy w lewo. Jedziemy tą drogą prosto aż dotrzemy do krzyża ustawionego pośrodku skrzyżowania dróg.
Przy krzyżu skręcamy ponownie w lewo i po około 300 m dojedziemy do rozwidlenia dróg, które są oznaczone znakiem informującym o zmianie nawierzchni. Na wysokości tego znaku, po prawej stronie w zagajniku, położony jest cmentarz.
Znajdują się tam nagrobki z inskrypcjami, zachowały się nawet fragmenty ogrodzenia jednego z nich. Całość jest przykryta krzewami.
Kiedy powstał? Trudno orzec. Wiadomo, że pokazany jest na mapie Schroettera - Engelhardta, do której dane były zbierane pod koniec XVIII w., a została wydana w 1803 r.
I tak w naszej podróży docieramy do Świecia.
Wiem, że w komentarzach Państwo wyrażaliście zdanie na temat cmentarza przy ul. Chmielniki. Na pewno był w tamtym miejscu, ale poza samym stwierdzeniem tego faktu, niestety nie mamy żadnych informacji na ten temat. Jeśli Państwo mają taką wiedzę, proszę o kontakt na podany niżej adres e-mail.
W trzeciej części cyklu przybliżymy dzieje cmentarzy przy ul. Gimnazjalnej w Świeciu oraz w Przechowie i Przechówku.
Też taki posiadam 😉
Promowanie szwabskiego żywiołu Wytyczne z brukseli czy z berlina?