Connect with us

Czego szukasz?

Reklama
Reklama

Historia

Nieznana historia bernardynów ze Świecia

Zakon Braci Mniejszych Regularnej Obserwancji, potocznie nazywanych bernardynami, był obecny w Świeciu blisko 200 lat. O jego końcu w 1821 r. przesądziła jedna decyzja władz pruskich. Czego ona dotyczyła?

Udostępnij
klasztorek-5

Bernardyni to tradycyjne polskie określenie Zakonu Braci Mniejszych Regularnej Obserwancji. Byli to tzw. brązowi franciszkanie, żyjący zgodnie z Regułą św. Franciszka. Ten nurt w zakonie franciszkańskim rozpropagowali w XV w. św. Bernardyn ze Sieny, a następnie jego uczeń św. Jan Kapistran, który przybył do Krakowa w 1453 r. To właśnie dzięki jego płomiennym kazaniom jeszcze w tym samym roku powstał w Krakowie klasztor św. Bernardyna ze Sieny.

Ponieważ w Krakowie od XIII w. obecni byli już inni franciszkanie, lud krakowski nowych zakonników franciszkańskich nazwał od patrona ich klasztoru bernardynami. Zakon zdobył sobie w Polsce ogromną popularność, a sposób bycia bernardynów bardzo przypadł Polakom do gustu.

Przybycie bernardynów do Świecia

Reklama
Reklama

Dokument potwierdzający konsekrację ołtarza głównego i bocznego        Fot. Marcin Saldat

Dnia 25 kwietnia 1625 r. bernardyni zostali uroczyście wprowadzeni do Świecia przez burmistrza miasta Wincentego Piaseckiego i miejscowego proboszcza. Otrzymali podmiejski drewniany kościół św. Michała oraz miejsce na budowę klasztoru. W kościele tym doznawał wówczas szczególnego kultu obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem, według legendy podarowany przez nieznanego szlachcica z woj. sandomierskiego pod koniec XVI lub na początku XVII w.

Drewniane zabudowania obróciły w popiół wojska szwedzkiego generała Horna w 1656 roku. Po ich odbudowaniu w 1674 roku bernardyni zawnioskowali o konsekrowanie nowego kościoła pod wezwaniem Niepokalanego Poczęcia NMP. Świątynia niestety spaliła się od uderzenia pioruna z końcem XVII wieku. Cudowny obraz Matki Boskiej został szczęśliwie uratowany.

Reklama
Reklama

Za największego dobrodzieja klasztoru w tym czasie uważany jest burmistrz Świecia Jerzy Kapel. Na jego rzecz wraz ze swoją żoną Barbarą przekazał on 3000 florenów i wiele innych darowizn. Za ich przykładem poszedł szereg ofiarodawców. W niedzielę 26 października 1721 r. biskup kujawski Krzysztof Antoni Szembek dokonał dedykacji nowego kościoła wraz z ołtarzem głównym, w którym umieszczono obraz Matki Boskiej Świeckiej, a następnego dnia ołtarzy bocznych.

Życie klasztoru

W spisie zakonników prowincji z 1762 r. odnotowano w klasztorze 26 osób. Na tle prowincji był to klasztor średniej wielkości. Bernardyni dzielili się na ojców i braci. Ojcowie byli kapłanami, a do grona braci zaliczali się klerycy przygotowujący się dopiero do przyjęcia święceń oraz laicy wykonujący przez całe swoje zakonne życie różne prace – jeździli wozami na kwestę, grali na organach, wykonywali prace stolarskie, produkowali sukno na habity.

Reklama
Reklama

W klasztorze zatrudniano świecką służbę zajmującą się zwierzętami, sadem i warzywnikiem. W sadzie znajdowały się, zapewne wzorem innych konwentów, jabłonie, grusze, śliwy i wiśnie, a wśród warzyw z pewnością kapusta. Przy klasztorze znajdował się browar, który produkował piwo na potrzeby własnego stołu.

Aktywność intelektualna

W początkach XVIII w. swoje kariery w konwencie w Świeciu rozpoczęło wielu późniejszych wybitnych zakonników. W klasztorze działały też wewnętrzne lektoraty zakonne przeznaczone dla kleryków z zakresu filozofii, teologii moralnej, retoryki oraz prawa kanonicznego. Konwent miał dobrze zaopatrzoną bibliotekę, po kasacie w większości włączoną do biblioteki farnej, gdzie na skutek działań wojennych w 1945 r. oraz ich następstw uległa ona zniszczeniu i rozproszeniu.

Reklama
Reklama

Od XVII w. klasztory miały obowiązek prowadzić kroniki. Od 1737 r. miały one zawierać spisy nawróconych, zmarłych zakonników i dobrodziejów, nowe nabytki zakrystii, biblioteki, realizowane prace budowlane, stan majątkowy oraz ważne wydarzenia. Wypisy z kronik przesyłano też do archiwum prowincji, gdzie były kompilowane. Do dzisiaj przetrwał lokalny egzemplarz kroniki znajdujący się w Poznaniu oraz egzemplarz archiwum prowincji przechowywany w Krakowie.

Bernardyni w życiu mieszkańców regionu

Klasztor w Świeciu był znanym sanktuarium maryjnym. Cudownemu wizerunkowi ze Świecia przypisywano liczne uzdrowienia. Głównym zadaniem bernardynów było głoszenie kazań w swoich zakonnych kościołach. Kaznodziejstwo prowadzono w języku polskim, a od 1735 r. – w związku ze wzrastająca liczbą Niemców – także w języku niemieckim. Staraniem bernardynów wielu okolicznych protestantów, głównie niemieckiego pochodzenia, przyjęło wyznanie katolickie. Poza tym byli oni zaangażowani w parafialne duszpasterstwo.

Reklama
Reklama

Bernardyni delegowali także kapelanów do pełnienia posługi duszpasterskiej na dworach okolicznej szlachty w Konopacie i w Parlinie. Mieli też okazję do bliskich kontaktów ze świeckimi w związku z finansami klasztoru, nad którymi nadzór sprawował zawsze świecki syndyk, rekrutujący się z mieszczaństwa bądź okolicznej szlachty.

Bernardyni propagowali też takie formy pobożności jak bractwa religijne, jasełka, droga krzyżowa i tercjarstwo. To ostatnie jest formą udziału w zakonie św. Franciszka osób świeckich biorących na siebie pewne obowiązki zakonne, w zamian zyskujących m.in. prawo do noszenia habitu.

Kres obecności bernardynów

Reklama
Reklama

Fragment spalonego cudownego obrazu                              Fot. Marcin Saldat 

Po tym, jak władze pruskie zdecydowały się zabronić przyjmowania nowicjuszy, zakon zaczął szybko wymierać. Klasztor świecki został zniesiony ostatecznie w 1821 r.

Od 1822 r. funkcjonował w nim szpital dla nieuleczalnie chorych, a niecałe ćwierć wieku później swą działalność rozpoczął zakład dla nerwowo i psychicznie chorych. W klasztorze – bez prawa pobierania pensji – do śmierci pozostał jedynie o. Narcyz Brzeziński, który zmarł 28 stycznia 1849 r.

W 1902 r. spłonął słynący cudami obraz Matki Bożej. Obecnie kościół pobernardyński w Świeciu, potocznie zwany "klasztorkiem", służy Parafii Rzymskokatolickiej pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny, powołanej w 1970 r.

redakcja@extraswiecie.pl

Udostępnij

Komentarze (0)

Reklama
Reklama

TO MOŻE CIĘ ZAINTERESOWAĆ

Wiadomości

Gmina zamierza zwiększyć możliwości retencyjne zbiorników wodnych przy ul. Długiej w Świeciu oraz w Sulnowie. Do końca roku mają być gotowe projekty obydwu inwestycji.

Extra Nowe

Niestety, nie udało się uratować mężczyzny, który wpadł do jeziora w gminie Nowe.

Wiadomości

W czwartek wieczorem strażacy dostali zgłoszenie o pożarze domu w gminie Dragacz.

Styl życia

Utwór "Brednie" to owoc współpracy duetu producenckiego Nouer i Papy Lizarazu. Klip nakręcono w oryginalnej scenerii - na dachu Zakładów Młynarskich w Świeciu.

Wiadomości

W jednym z serwisów ogłoszeniowych pojawiła się oferta sprzedaży gorzelni w Krąplewicach koło Jeżewa. To najstarszy wciąż działający zakład tej branży w powiecie świeckim.

Wiadomości

W czwartek doszło do wypadku w Plewnie na drodze wojewódzkiej nr 240.

Reklama
Reklama

Wiadomości

Dziś wieczorem na drodze krajowej nr 91 na trasie Świecie-Gdańsk dwa samochody zderzyły się z łosiem. Dwie osoby odniosły obrażenia.

Wiadomości

Po trwających od poniedziałku poszukiwaniach, prowadzonych przez straż pożarną, policję i grupy poszukiwawczo-ratownicze, dziś odnaleziono mieszkankę gminy Dragacz.

Wiadomości

Do 27 września trwa głosowanie na projekty Budżetu Obywatelskiego Gminy Świecie.

Wiadomości

Prawie cztery godziny trwały utrudnienia na drodze krajowej nr 91 w powiecie świeckim. Dwa samochody zderzyły się z łosiem. Kierowcy zostali przewiezieni do szpitala.

Wiadomości

Policjant z grupy Speed z komendy w Świeciu i funkcjonariusz ITD zatrzymali do kontroli na drodze S5 kierowcę porsche, który jechał 209 km/h. Dostał...

Wiadomości

Osiem drużyn z siedmiu jednostek, z gmin Świecie i Jeżewo walczyło w sobotę na stadionie w Grucznie o tytuł najsprawniejszych druhów Ochotniczych Straży Pożarnych.

Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama

Popularne

Wiadomości

Gmina zamierza zwiększyć możliwości retencyjne zbiorników wodnych przy ul. Długiej w Świeciu oraz w Sulnowie. Do końca roku mają być gotowe projekty obydwu inwestycji.

Wiadomości

W czwartek doszło do wypadku w Plewnie na drodze wojewódzkiej nr 240.

Wiadomości

Po trwających od poniedziałku poszukiwaniach, prowadzonych przez straż pożarną, policję i grupy poszukiwawczo-ratownicze, dziś odnaleziono mieszkankę gminy Dragacz.

Wiadomości

Ludzkie szczątki w Belnie koło Jeżewa odkrył na swoim polu jeden z rolników. Stały się one widoczne, gdy po ulewnym deszczu osunęła się skarpa.

Wiadomości

Do dramatycznego wypadku doszło we wtorek podczas prac polowych w Przysiersku.

Reklama
Reklama
Reklama

Wideo

Wideo

Osiem drużyn z siedmiu jednostek, z gmin Świecie i Jeżewo walczyło w sobotę na stadionie w Grucznie o tytuł najsprawniejszych druhów Ochotniczych Straży Pożarnych.

Wideo

Sporo osób wybrało się dziś na Wyrwę koło Świecia, aby pokibicować uczestnikom czternastej edycji motocyklowego Kociewskiego Rajdu Enduro.

Wideo

Dzisiejsze ćwiczenia strażackie były wyjątkowe, zarówno ze względu na ich skalę, jak i pewne rozwiązanie gaśnicze, które testowano po raz pierwszy.