Connect with us

Czego szukasz?

Reklama
Reklama

Historia

Nieznana historia bernardynów ze Świecia

Zakon Braci Mniejszych Regularnej Obserwancji, potocznie nazywanych bernardynami, był obecny w Świeciu blisko 200 lat. O jego końcu w 1821 r. przesądziła jedna decyzja władz pruskich. Czego ona dotyczyła?

Udostępnij
klasztorek-5
Reklama

Bernardyni to tradycyjne polskie określenie Zakonu Braci Mniejszych Regularnej Obserwancji. Byli to tzw. brązowi franciszkanie, żyjący zgodnie z Regułą św. Franciszka. Ten nurt w zakonie franciszkańskim rozpropagowali w XV w. św. Bernardyn ze Sieny, a następnie jego uczeń św. Jan Kapistran, który przybył do Krakowa w 1453 r. To właśnie dzięki jego płomiennym kazaniom jeszcze w tym samym roku powstał w Krakowie klasztor św. Bernardyna ze Sieny.

Ponieważ w Krakowie od XIII w. obecni byli już inni franciszkanie, lud krakowski nowych zakonników franciszkańskich nazwał od patrona ich klasztoru bernardynami. Zakon zdobył sobie w Polsce ogromną popularność, a sposób bycia bernardynów bardzo przypadł Polakom do gustu.

Przybycie bernardynów do Świecia

Reklama

Dokument potwierdzający konsekrację ołtarza głównego i bocznego        Fot. Marcin Saldat

Dnia 25 kwietnia 1625 r. bernardyni zostali uroczyście wprowadzeni do Świecia przez burmistrza miasta Wincentego Piaseckiego i miejscowego proboszcza. Otrzymali podmiejski drewniany kościół św. Michała oraz miejsce na budowę klasztoru. W kościele tym doznawał wówczas szczególnego kultu obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem, według legendy podarowany przez nieznanego szlachcica z woj. sandomierskiego pod koniec XVI lub na początku XVII w.

Drewniane zabudowania obróciły w popiół wojska szwedzkiego generała Horna w 1656 roku. Po ich odbudowaniu w 1674 roku bernardyni zawnioskowali o konsekrowanie nowego kościoła pod wezwaniem Niepokalanego Poczęcia NMP. Świątynia niestety spaliła się od uderzenia pioruna z końcem XVII wieku. Cudowny obraz Matki Boskiej został szczęśliwie uratowany.

Reklama

Za największego dobrodzieja klasztoru w tym czasie uważany jest burmistrz Świecia Jerzy Kapel. Na jego rzecz wraz ze swoją żoną Barbarą przekazał on 3000 florenów i wiele innych darowizn. Za ich przykładem poszedł szereg ofiarodawców. W niedzielę 26 października 1721 r. biskup kujawski Krzysztof Antoni Szembek dokonał dedykacji nowego kościoła wraz z ołtarzem głównym, w którym umieszczono obraz Matki Boskiej Świeckiej, a następnego dnia ołtarzy bocznych.

Życie klasztoru

W spisie zakonników prowincji z 1762 r. odnotowano w klasztorze 26 osób. Na tle prowincji był to klasztor średniej wielkości. Bernardyni dzielili się na ojców i braci. Ojcowie byli kapłanami, a do grona braci zaliczali się klerycy przygotowujący się dopiero do przyjęcia święceń oraz laicy wykonujący przez całe swoje zakonne życie różne prace – jeździli wozami na kwestę, grali na organach, wykonywali prace stolarskie, produkowali sukno na habity.

Reklama

W klasztorze zatrudniano świecką służbę zajmującą się zwierzętami, sadem i warzywnikiem. W sadzie znajdowały się, zapewne wzorem innych konwentów, jabłonie, grusze, śliwy i wiśnie, a wśród warzyw z pewnością kapusta. Przy klasztorze znajdował się browar, który produkował piwo na potrzeby własnego stołu.

Aktywność intelektualna

W początkach XVIII w. swoje kariery w konwencie w Świeciu rozpoczęło wielu późniejszych wybitnych zakonników. W klasztorze działały też wewnętrzne lektoraty zakonne przeznaczone dla kleryków z zakresu filozofii, teologii moralnej, retoryki oraz prawa kanonicznego. Konwent miał dobrze zaopatrzoną bibliotekę, po kasacie w większości włączoną do biblioteki farnej, gdzie na skutek działań wojennych w 1945 r. oraz ich następstw uległa ona zniszczeniu i rozproszeniu.

Reklama

Od XVII w. klasztory miały obowiązek prowadzić kroniki. Od 1737 r. miały one zawierać spisy nawróconych, zmarłych zakonników i dobrodziejów, nowe nabytki zakrystii, biblioteki, realizowane prace budowlane, stan majątkowy oraz ważne wydarzenia. Wypisy z kronik przesyłano też do archiwum prowincji, gdzie były kompilowane. Do dzisiaj przetrwał lokalny egzemplarz kroniki znajdujący się w Poznaniu oraz egzemplarz archiwum prowincji przechowywany w Krakowie.

Bernardyni w życiu mieszkańców regionu

Klasztor w Świeciu był znanym sanktuarium maryjnym. Cudownemu wizerunkowi ze Świecia przypisywano liczne uzdrowienia. Głównym zadaniem bernardynów było głoszenie kazań w swoich zakonnych kościołach. Kaznodziejstwo prowadzono w języku polskim, a od 1735 r. – w związku ze wzrastająca liczbą Niemców – także w języku niemieckim. Staraniem bernardynów wielu okolicznych protestantów, głównie niemieckiego pochodzenia, przyjęło wyznanie katolickie. Poza tym byli oni zaangażowani w parafialne duszpasterstwo.

Reklama

Bernardyni delegowali także kapelanów do pełnienia posługi duszpasterskiej na dworach okolicznej szlachty w Konopacie i w Parlinie. Mieli też okazję do bliskich kontaktów ze świeckimi w związku z finansami klasztoru, nad którymi nadzór sprawował zawsze świecki syndyk, rekrutujący się z mieszczaństwa bądź okolicznej szlachty.

Bernardyni propagowali też takie formy pobożności jak bractwa religijne, jasełka, droga krzyżowa i tercjarstwo. To ostatnie jest formą udziału w zakonie św. Franciszka osób świeckich biorących na siebie pewne obowiązki zakonne, w zamian zyskujących m.in. prawo do noszenia habitu.

Kres obecności bernardynów

Reklama

Fragment spalonego cudownego obrazu                              Fot. Marcin Saldat 

Po tym, jak władze pruskie zdecydowały się zabronić przyjmowania nowicjuszy, zakon zaczął szybko wymierać. Klasztor świecki został zniesiony ostatecznie w 1821 r.

Od 1822 r. funkcjonował w nim szpital dla nieuleczalnie chorych, a niecałe ćwierć wieku później swą działalność rozpoczął zakład dla nerwowo i psychicznie chorych. W klasztorze – bez prawa pobierania pensji – do śmierci pozostał jedynie o. Narcyz Brzeziński, który zmarł 28 stycznia 1849 r.

Reklama

W 1902 r. spłonął słynący cudami obraz Matki Bożej. Obecnie kościół pobernardyński w Świeciu, potocznie zwany "klasztorkiem", służy Parafii Rzymskokatolickiej pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny, powołanej w 1970 r.

redakcja@extraswiecie.pl

Udostępnij

Komentarze (0)

Reklama

TO MOŻE CIĘ ZAINTERESOWAĆ

Wiadomości

Policja przejęła ponad 250 kg narkotyków o czarnorynkowej wartości około 12 milionów złotych. Rozbito grupę przestępczą zajmującą się ich produkcją i handlem i zlikwidowano...

Wiadomości

Policja zabezpieczyła znaczną ilość narkotyków. W ręce mundurowych trafił ponad kilogram marihuany, który ujawnili przy dwóch mężczyznach na terenie powiatu świeckiego. Usłyszeli już zarzuty,...

Sport

Ponad 60 nazwisk zawodników, trenerów i działaczy znalazło się na liście nagrodzonych i wyróżnionych przez burmistrza Świecia Krzysztofa Kułakowskiego.

Wiadomości

Dzisiejszym 20. czy nawet 30-latkom nazwy Anka, Duet, Manhattan czy Stokrotka pewnie nic nie mówią. Może poza ostatnią, ale nie o dom kultury tu...

Biznes

- Czy w ogóle kiedyś ruszy budowa Parku Handlowego Arkadia? - pytają Czytelnicy. Wielu mieszkańców zastanawia się też, na jakim etapie są plany związane...

Wiadomości

OBWIESZCZENIE STAROSTY ŚWIECKIEGO Na podstawie art. 11d ust. 5 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie...

Reklama

Wiadomości

Ponad 24 mln zł trafi do samorządów w powiecie świeckim na modernizację i budowę dróg gminnych i powiatowych. Pieniądze pochodzą z Rządowego Funduszu Rozwoju...

Wiadomości

Wkrótce w powiecie świeckim rozpocznie się kwalifikacja wojskowa. Podlegają jej głównie osoby urodzone w 2006 r., które staną przed komisją lekarską.

Wiadomości

Udostępnij

Wiadomości

Policjanci ruchu drogowego ze Świecia sprawdzali zachowanie pieszych i kierowców. Ujawniono ponad 30 wykroczeń popełnianych zarówno przez jednych, jak i przez drugich.

Wiadomości

PREZES SĄDU REJONOWEGO W ŚWIECIUA.1101.1.2025 OGŁOSZENIE O KONKURSIE Na podstawie art. 155 a ustawy z dnia 27 lipca 2001r. - Prawo o ustroju sądów...

Wiadomości

Osoby z gminy Świecie, które przesadziły z alkoholem trafiają do Izby Wytrzeźwień w Toruniu. Na ostatniej sesji radni zajmowali się kwestią kosztów ich pobytu.

Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama

Popularne

Wiadomości

Na mapie kampanijnego objazdu Polski przez Rafała Trzaskowskiego znalazł się dziś również powiat świecki. Najpierw odwiedził szpital psychiatryczny w Świeciu, a potem udał się...

Wiadomości

Tym razem policjanci nie kontrolowali trzeźwości kierowców czy prędkości, ale przeprowadzili akcję pod nazwą "Przejrzysta szyba, bezpieczna droga".

Wiadomości

Policjanci z komisariatu w Nowem wyprowadzili mężczyznę z zadymionego domu, a potem udzielili mu pomocy.

Wiadomości

Brak pozytywnej decyzji z Banku Gospodarstwa Krajowego wciąż powstrzymuje realizację budowy w ramach Społecznej Inicjatywy Mieszkaniowej KZN - Bydgoski. W Świeciu pierwszy blok ma...

Wiadomości

W niedzielę w Błądzimiu koło Lniana zderzyły się dwa samochody osobowe. Trzy osoby przewieziono do szpitala. Kobieta prowadząca jedno z aut została ukarana mandatem.

Reklama
Reklama
Reklama

Wideo

Wideo

W sztabie WOŚP w Świeciu wciąż trwa liczenie pieniędzy. Wiadomo, ile policzono do godz. 22.00.

Wideo

Dziś zaprezentowano elektryczny autobus testowany na kilku liniach powiatowych przewozów użyteczności publicznej. Czy wkrótce takich pojazdów będzie więcej?

Wideo

W minioną sobotę liczba sto nabrała szczególnego znaczenia dla uczniów najstarszych klas Zespołu Szkół Menedżerskich w Świeciu.