Connect with us

Czego szukasz?

Historia

Tak rodziła się u nas turystyka

28 października mija pierwsza rocznica śmierci tragicznie zmarłego Zbysława Budzyńskiego, wieloletniego działacza Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego w Świeciu. Razem z panem Zbysławem jeździliśmy m.in. do Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu, aby w zachowanych tam przedwojennych gazetach odszukać wiadomości o Polskim Towarzystwie Krajoznawczym (w skrócie PTK), poprzedniczki obecnego PTTK. Ku jego pamięci jest poświęcony ten artykuł z działalności organizacji turystycznej w dwudziestoleciu międzywojennym w Świeciu.

Udostępnij
chor_echo_grudziadz_plynie_wda_w_tle_diabelce

W Polsce przedwojennej działały dwie organizacje promujące turystykę: Polskie Towarzystwo Tatrzańskie (założone w 1873 r.) i Polskie Towarzystwo Krajoznawcze (powstałe w 1906 r.).

Po odzyskaniu niepodległości na  terenie Świecia i okolic nie działała żadna z nich. Większość z szeroko rozumianych dziś wypraw turystycznych organizowały lokalne organizacje np. Towarzystwo Upiększania Miasta, które np. zorganizowało w lipcu 1930 r. wycieczkę do elektrowni w Żurze i do Tlenia. Innym przykładem z tego samego okresu była organizowana wycieczka przez Policyjny Klub Sportowy „Polgryf” parostatkiem „Tryton” do Opalenia.

Jedną z pierwszych organizacji turystycznych w Świeciu, było Koło Krajoznawcze Młodzieży Szkolnej  „Świętopełk”. O ich działalności można się dowiedzieć z artykułu, który ukazał się na łamach lokalnej gazety „Głos Świecki” (zamieszczony poniżej).


„Głos Świecki” 20 maja 1933 r.

W trudnym okresie międzywojennym, kiedy panowało wysokie bezrobocie, szukano sposobów na jego likwidację. Jednym ze sposobów miało być chałupnictwo np. wyroby koszykarskie – do których namawiano m.in. na terenie powiatu świeckiego.

Inną drogą okazało się postawienie na turystykę. Bardzo dużo wycieczek odwiedzało elektrownie w Gródku i Żurze, które zazwyczaj nocowały już w znanym letnisku Tleń.

Dalszym bodźcem było tworzenie lokalnych komisji letniskowo-turystycznych. W artykule, który ukazał się w gazecie „Słowo Pomorskie” z 13 lutego 1937 r. można się dowiedzieć że: wybrano miejską komisję letniskowo-turystyczną, której skład zostanie rozszerzony przez kooptację.

Dalsze informacje o jej działalności pochodzą już z sierpnia tego samego roku z „Głosu Świeckiego”:

Miejska Komisja Letniskowo-Turystyczna przeprowadza ewidencję pomieszczeń letniskowych na terenie Świecia. Aby ułatwić pracę komisji, uprasza się właścicieli wolnych pomieszczeń o zgłoszenie ich w Zarządzie Miejskim.

Starostwo Powiatowe również utworzyło komisję letniskowo-turystyczną, o czy można się dowiedzieć z poniższego artykułu.

„Słowo Pomorskie” 6 marca 1937 r.

Na łamach „Dziennika Bydgoskiego” z 6 lipca 1937 r. czytamy:

Przewodnik turystyczny powiatu świeckiego został wydany dzięki inicjatywie powiatowej komisji letniskowo-turystycznej w ostatnich dniach. Wyszedł on nakładem autorów pp. prof. Roemera i sekr. wydziału pow. W. Rydzkowskiego.

źródło: Biblioteka Uniwersytetu Gdańskiego

Wraz z rozwojem wspomnianych komisji letniskowo-turystycznych oraz coraz większym zainteresowaniem turystyką wśród mieszkańców, rozpoczęto starania o utworzenie oddziału PTK w Świeciu, o czym informowało „Słowo Pomorskie” z 15 maja 1937 r. Jednak  musiał upłynąć rok czasu aż nauczyciel, aptekarz, bankowiec i inni mieszkańcy miasta zawiązali oddział PTK w Świeciu. Z zachowanych dokumentów w Archiwum Państwowym w Bydgoszczy można przeczytać o odpowiedzi Zarządu Głównego PTK w Warszawie do Zarządu Oddziału PTK w Świeciu:

Uprzejmie komunikujemy, że Zarząd Główny na posiedzeniu w dniu 14 maja 1938 r. przyjął do zatwierdzającej wiadomości fakt powstania oddziału P.T.K. w Świeciu n/W. i wciągnął nowy Oddział do rejestru zatwierdzonych Oddziałów Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego. W imieniu Zarządu Głównego przesyłamy Zarządowi nowego Oddziału serdeczne życzenia owocnej pracy dla dobra polskiego krajoznawstwa. Sekretarz P.T.K.: K. Staszewski, Prezes P.T.K.: Z. Beczkowicz. Senator.

O jednym z pierwszych zebrań można się dowiedzieć z poniższego artykułu.

„Głos Świecki” 19 maja 1938 r.

Powstanie oddziału towarzystwa było lokalnym władzom na rękę. W artykule z „Głosu Świeckiego” z czerwca 1938 r. czytamy:

Nareszcie uregulowano sprawę powiatowego muzeum regionalnego. W ostatnich latach nie było prawdziwego opiekuna dla powiatowego muzeum regionalnego, skompletowanie nie lada wysiłkiem całego powiatu za czasów starosty powiatowego p. Kowalskiego. Zbiory muzealne zostały ostatnio pomieszczone na wyższych piętrach miejscowej szkoły powszechnej nr 1, położonej zresztą na krańcach miasta. Ostatnio, z chwilą powstania oddziału Polskiego Tow. Krajoznawczego została i kwestia opieki nad muzeum załatwioną, bo dalszym losem i rozwojem tego muzeum zajął się już zarząd tegoż Tow. a szczególnie sekcja muzealno-historyczna, której przewodniczącym jest p. insp. szkolny Sołtysik.

Z późniejszych artykułów prasowych wiadomo, że legitymacje członkowskie upoważniające do 50- procentowej zniżki kolejowej można było odbierać u skarbnika. Wniosek o uznanie Świecia jako miejscowości turystycznej został złożony do Zarządu Głównego PTK. Tymczasem  członkowie mogli korzystać ze zniżek na stacjach kolejowych uprawnionych do tego np. w Bydgoszczy, Grudziądzu czy Chełmnie.

Kolejny wycinek prasowy który wieńczy 1938 r. z działalności oddziału.

„Słowo Pomorskie” 16 grudnia 1938 r.

Ostatnie miesiące przed wybuchem wojny, to dalsza aktywność. Z czasopisma „Głos Świecki” z marca 1939 r. czytamy:

W salce szkoły powszechnej nr 1 odbyło się pierwsze walne zebranie miejscowego oddziału Polskiego Tow. Krajoznawczego. Obrady zagaił prezes p. S. Zieliński przy udziale kilkudziesięciu członków, i to w poważnej części ze wsi, która wykazuje więcej zainteresowania krajoznawstwem aniżeli miasto Świecie. Na marszałka walnego zebrania wybrano p. insp. Sołtysika. Ze sprawozdania prezesa dowiadujemy się że oddział świecki, w krótkim czasie swego istnienia rozwinął żywą działalność.  Starania o uznanie stacji kolejowej w Świeciu jako wyjazdowej i docelowej, turystycznej. (…) Z referatu p. W. Rydzkowskiego należy podnieść że ruch letniskowo turystyczny w powiecie świeckim, w którym przecież leżą obszerne połacie najpiękniejszej części borów tucholskich, z roku na rok się wzmaga. Kiedy w roku 1937 było 14.000 letników i turystów, to już w następnym było 21.000, z czego 1100 z zagranicy. W planie pracy na rok bieżący zasługują na uwagę, organizacja zjazdu delegatów z całego Pomorza w Świeciu, uporządkowanie muzeum regionalnego, założenie kół w Osiu, Nowem i w Lnianie.

W górach „Diabelcach” pod Świeciem wykryto grób przedhistoryczny, taki tytuł widniał w nagłówku artykułu z kwietnia 1939 r. zamieszczonego w „Głosie Świeckim”.

Członek miejscowego oddziału Polskiego Tow. Krajoznawczego p. Czesław Porożyński odkrył w czwartek 13 bm. na górach, zwanych „Diabelcami” w pobliżu miasta grób przedhistoryczny, zwanym skrzynkowy. Przy pomocy burmistrza miasta p. Słabęckiego i prezesa miejscowego PTK. p. Zielińskiego udało się odkrywcy wydobyć prócz licznych szczątków 2 większe urny z popiołami naszych pra pradziadów i jedno małe naczynie, i to mimo niezwykle trudnej pracy w wilgotnej ziemi ilastej. Odkryty grób pochodzi z epoki kamiennej czyli około 3000 lat przed narodzeniem Chrystusa Pana. Wydobyte szczątki jak i urny zostały ulokowane w miejscowym muzeum regionalnym, a o odkryciu powiadomiono konserwatora wojewódzkiego.

Wszystko byłoby dobrze, gdyby nie fakt, że:

Czesław Porożyński  (ur. 1905, zm. 1945 r.), instruktor harcerski, komendant  hufca świeckiego Szarych Szeregów. Od 1925 r. pracował w Krajowym Zakładzie Psychiatrycznym w Świeciu, początkowo jako księgowy, a następnie jako inspektor administracji. Prowadził pozaszkolną drużynę harcerską. Prawdopodobnie w 1938 r., jak wskazują ogólnodostępne dokumenty, został włączony przez Tadeusza Odrowskiego  pseud. „Odra” z Chełmna do prac związanych z dywersją pozafrontową. Prowadził szkolenia dywersyjne na Diabelcach. Na wypadek wojny tutejsza komórka „Odry” otrzymała kryptonim „Wisła”. Udział w szkoleniach brali również burmistrz Świecia Mieczysław Słabęcki, tutejszy komisarz policji Antoni Dzwoniarek i inni.

Autorowi nie wydaje się, że obecność  tych trzech panów była przypadkowa akurat w tym miejscu. Raczej nie wybrali się z łopatami na poszukiwania prehistorycznych grobów, tak jak to dzisiaj robią poszukiwacze skarbów z wykrywaczami metali.

Dalej korzystając ze starej prasy lokalnego „Głosu Świeckiego”, również z kwietnia 1939 r. dowiadukemy się:
Ostatnie zebranie miejscowego oddziału Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego odbyło się z bardzo ciekawym i obfitym porządkiem obrad. Członek oddział p. Porożyński podzielił się zebranymi szczegółami odkrycia i następnie odkopania grobu przedhistorycznego, jaki odnalazł na górach „Djabelcach” pod Świeciem. Dalej, utworzono przy oddziale sekcję upiększania miasta która będzie ściśle współpracowała z władzami miejskimi służąc wskazówkami. Przewodnictwo tej pożytecznej sekcji objął mec. Zych. Dalej debatowano nad otwarciem i umożliwieniem dostępu dla publiczności miejscowego muzeum regionalnego: które przeszło pod opiekę oddziału PTK. Poruszono też ważną sprawę: wstępu na wysoką basztę ruin zamku pokrzyżackiego. Sprawa zwiedzania baszty sprawiała już od lat nielada kłopotu. Były takie lata gdzie, dzięki  otwarciu drzwi wchodził na basztę kto i kiedy chciał, bez względu na niebezpieczeństwo. W innych okresach był dostęp utrudniony. Obecnie, po uporządkowaniu sprawy, w okresie sezonu będzie czuwał nad porządkiem czuwał stróż. Na zakończenie zebrania urządzono doraźną zbiórkę na FON, która przyniosła 20 zł. (pisownia oryginalna).

Jednym z ostatnich śladów działalności oddziału PTK w Świeciu tuż przed wybuchem wojny jest artykuł w „Słowie Pomorskim” z 21 czerwca 1939 r. (poniżej).

Być może jeszcze w innych gazetach z tamtego okresu zachowały się jeszcze jakieś ślady działalności tego towarzystwa, któremu wybuch wojny przerwał pracę na niwie turystyki i krajoznawstwa.

redakcja@extraswiecie.pl

Udostępnij
15 komentarzy
najstarszy
najnowszy oceniany
Inline Feedbacks
View all comments

Wspaniałe opisane

Wspaniałe opisane

 Mnóstwo pracy i czasu poświęconego by dokopać się do tych materiałów.

Dziękujemy za pamięć o Tacie. 

Viagra Pfizer Apotheke http:
Viagra Pfizer Apotheke http://viacialisns.com – buy cialis Clozaril Cialis Insufficienza Renale

Levitra 20 Mg Precio Espana
Levitra 20 Mg Precio Espana http://buycialisuss.com – Buy Cialis Order Doxycycline Online Uk Cialis Liver Damage Propecia

Cialis Si Vende In Farmacia
Cialis Si Vende In Farmacia

Cheap Cheap Viagra
Cheap Cheap Viagra

Amoxicillin Cell
Amoxicillin Cell

Zithromax Gonorrhea And
Zithromax Gonorrhea And Chlamydia Treatment

Viagra Price 50 Mg
Viagra Price 50 Mg

Zithromax Heartburn
Zithromax Heartburn

Levitra Orodispersible Kaufen
Levitra Orodispersible Kaufen

Discount Cephalexin 500 Mg
Discount Cephalexin 500 Mg

Uso Viagra Embarazo
Uso Viagra Embarazo

El Cialis Requiere Receta
El Cialis Requiere Receta Medica

Generic Drugs Online From
Generic Drugs Online From India

cheap seroquel no
cheap seroquel no prescription

TO MOŻE CIĘ ZAINTERESOWAĆ

Extra Nowe

Artykuł aktualizowany Dziś około godz. 19.00 doszło do tragicznego wypadku w Bochlinie (gmina Nowe). Jak wynika ze wstępnych informacji, na drodze krajowej nr 91...

Biznes

- W którym dokładnie miejscu Dino zamierza wybudować market przy ul. Chmielniki w Świeciu? - pytają Czytelnicy.

Extra Nowe

W piątek doszło do tragicznego wypadku na drodze krajowej nr 91 w powiecie świeckim.

Wiadomości

Mieszkańcy powiatu świeckiego wybierający się w najbliższych dniach do Grudziądza, muszą liczyć się z utrudnieniami w ruchu. W środę rozpoczynają się prace remontowe.

Wiadomości

We wtorek z okazji Dnia Sołtysa odbyło się uroczyste spotkanie, w czasie którego burmistrz Pruszcza Dariusz Wądołowski w specjalny sposób podziękował sołtysom za ich...

Biznes

W obrębie Dużego Rynku i przyległych ulic jest ponad 20 lokali do wynajęcia. Jedne stoją puste od miesiąca, inne czekają na nowego najemcę nawet...

Wiadomości

Nadleśnictwo Dąbrowa zamieściło nagrania kierowców "palących gumę" na tzw. lotnisku.

Wiadomości

W ubiegłym tygodniu w Urząd Pocztowy w Pruszczu był czynny tylko przez trzy godziny. Nie wiadomo, jak będzie w tym tygodniu. Nie brakuje takich,...

Wiadomości

Obwieszczenie Starosty Świeckiego Na podstawie art. 11d ust. 5 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w...

Wiadomości

W lutym rozpoczęła się budowa ulicy Działkowców i dwóch rond w Świeciu. Na razie prace nie powodują większych utrudnień w ruchu na ulicach Sienkiewicza...

Wiadomości

W niedzielę po południu strażacy zostali wezwani do kolizji w gminie Lniano. Okazało się, że kierowca był pijany. Grozi mu więzienie.

Biznes

Nowy plan zagospodarowania dopuszcza budowę na górnych Mariankach, nazywanych żartobliwie "Manhattanem", budynków wyższych niż czteropiętrowe. Kiedy doczekamy się pierwszego "wieżowca"? Pewnie nieprędko lub wcale.

Reklama

Popularne

Wiadomości

W niedzielę po południu strażacy zostali wezwani do kolizji w gminie Lniano. Okazało się, że kierowca był pijany. Grozi mu więzienie.

Wiadomości

Na oddziale dziecięcym Nowego Szpitala w Świeciu już od kilku tygodni wszystkie łóżka są zajęte. Ta informacja pewnie nie zdziwi tych, którzy widzieli, co...

Wiadomości

Gmina ostrzega mieszkańców przed nieznanymi osobami, które podszywając się pod urzędników, próbują dostać się do domu pod pretekstem kontroli.

Wiadomości

Wejściówki na dzisiejsze dwa koncerty Stowarzyszenia Orkiestra Dęta Świecie rozeszły się w mig. Zapowiadano niezwykłe wydarzenie i chyba nikt nie ma wątpliwości, że występujący...

Wiadomości

W sobotę po południu strażacy zostali wezwani do płonącego samochodu na drodze wojewódzkiej nr 240. W działaniach brały udział trzy zastępy.

Wideo

Wideo

W Spółdzielczym Ośrodku Kultury Stokrotka już wczoraj świętowano Dzień Kobiet. Głównymi punktami imprezy były występy lokalnych artystów.

Wideo

W świetlicy wiejskiej w Biechówku w gminie Drzycim zorganizowano dziś Warsztaty Kulinarne Kuchni Kociewskiej w ramach obchodów Światowego Dnia Kociewia.

Wideo

Dziś ponownie Hala Widowiskowo-Sportowa w Świeciu była areną wyjątkowo emocjonujących zmagań. Tym razem w finale programu "Polubić sport" spotkali się uczniowie klas drugich. Tryumfowała...