Autor zabiera czytelników w fascynującą podróż po zjawisku, które łączy w sobie literaturę, muzykę oraz historię. Jego praca analizuje rolę motywów historycznych i patriotycznych w muzyce, szczególnie w kontekście gatunku poezji śpiewanej i piosenki literackiej.
Książka jest próbą zrozumienia, jak utwory muzyczne, zarówno te tworzone w przeszłości, jak i współczesne, mogą pełnić funkcje patriotyczne oraz kulturalne, jednocześnie stanowiąc ważny element budowania tożsamości narodowej.
Radosław Anasz, młody badacz ze Świecia, od kilku lat zajmuje się analizą związku muzyki z literaturą, w kontekście gatunku poezji śpiewanej, a w szczególności rocka. Jego książka jest wynikiem głębokiego zainteresowania nie tylko samą muzyką, ale również szerokim kontekstem społecznym i politycznym, w którym powstają utwory o charakterze patriotycznym.
Muzyka i patriotyzm
Autor skupia się na określonych zjawiskach w polskiej muzyce, które w szczególności odwołują się do historii Polski, budowania tożsamości narodowej oraz walki o niepodległość. Praca jest nie tylko analizą, ale również próbą odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób muzyka może wpływać na postawy obywatelskie, patriotyczne i historyczne.
Centralnym punktem książki jest analiza specyfiki poezji śpiewanej, kiedy w drugiej połowie lat 70. XX w. na scenie muzycznej pojawiło się wielu artystów tworzących utwory o głębokiej treści literackiej, często podejmujących tematy związane z historią i sytuacją polityczną.
Artyści tacy jak Jacek Kaczmarski, Przemysław Gintrowski czy Jan Krzysztof Kelus, za pomocą swoich utworów, poruszyli kwestie tożsamości narodowej, heroizmu oraz tragedii historycznych, a gitara stała się jednym z głównych instrumentów, który towarzyszył słowu poetyckiemu. Autor szczegółowo analizuje sposób, w jaki gitara, jako instrument, wpisuje się w tę formę ekspresji i pozwala na głębsze odczytanie poetyckiego przesłania.
W książce szczególną uwagę poświęcono motywom historycznym i patriotycznym, które w różnorodny sposób przewijają się przez teksty piosenek. Z jednej strony autor wskazuje na bezpośrednie odniesienia do historycznych wydarzeń, takich jak Powstanie Warszawskie, II wojna światowa, w tym życie „pokolenia Kolumbów”, takich jak Tadeusz Gajcy, czy wydarzenia związane z okresem PRL-u, a z drugiej na bardziej subtelne formy patriotyzmu, które znajdują wyraz w duchu tęsknoty za wolnością i niezależnością narodową.
Autor pokazuje, jak muzyka stawała się narzędziem mobilizacji społecznej i wyrazem sprzeciwu wobec reżimu komunistycznego, a także sposobem na przetrwanie trudnych chwil w historii Polski.
Od Kaczmarskiego do Festiwalu Piosenki Żołnierskiej
Jednym z ciekawszych aspektów książki młodego badacza jest podkreślenie roli poezji śpiewanej jako narzędzia edukacyjnego. Piosenki patriotyczne, szczególnie te, które powstały w trudnych okresach, takich jak czas stanu wojennego czy w okresie PRL-u, miały nie tylko funkcję artystyczną, ale również wychowawczą.
Autor omawia, jak utwory takie jak „Mury” i „Zbroja” Jacka Kaczmarskiego, Jana Krzysztofa Kelusa – „Sentymentalna panna S.”, „Przypowieść o jeżach” i „Ballada o szosie E-76”, stały się nie tylko ważnym elementem kultury muzycznej, ale także częścią szerszego procesu kształtowania postaw obywatelskich i patriotycznych wśród młodego pokolenia. Poezja i muzyka z tego okresu pełniły rolę protestu, a jednocześnie edukowały naród, przypominając o wartościach niepodległości i wolności.
Na uwagę zasługuje także fakt umiejscowienia kształtowania się tego zjawiska w kraju nad Wisłą. Wszystko zaczęło się po wydarzeniach czerwcowych z 1976 r., kiedy ekipa Edwarda Gierka na czele z premierem rządu, Piotrem Jaroszewiczem oznajmiła 25 czerwca przez telewizję podwyżkę cen produktów. Jak do tego doszło, jak się potoczyła dalej operacja cenowa, dowiecie się Państwo z książki.
W jednym z rozdziałów opisuje Festiwal Piosenki Żołnierskiej, który odbywał się w Kołobrzegu w latach 1968-1989. Pokazuje występujących artystów, analizuje wykonywane utwory, ale nie pomija również ideologii i propagandy partyjnej, która towarzyszyła Festiwalowi przez cały okres jego istnienia. Na koniec w ostatnim rozdziale Anasz przedstawia muzykę współczesną. Interpretuje w tym rozdziale wiersze pokolenia Kolumbów. Jest to pierwsza tego typu analiza na polskim rynku książki oraz na rynku muzycznym.
Budowanie tożsamości
Publikacja Radosława Anasza łączy te dwa światy, dlatego tym bardziej godna jest polecenia. W pracy tej znajdziemy także wnikliwą analizę warstwy lirycznej utworów takich zespołów jak Dezerter czy Kult, a nawet Bajm i Kombi, co niektórych Państwa może zadziwić. Radosław Anasz przeprowadził też rozmowy z wykonawcami mniej znanymi, którzy opowiedzieli swoje rodzinne historie, przesiąknięte doświadczeniami wojny, cierpienia, głodu, prześladowań. Te doświadczenia ich nie złamały, a wzmocniły i sprawiły, że wydali owoce ważnych wartości w kolejnych pokoleniach.
„Poezja i gitara. Motywy historyczne i patriotyczne w muzyce” to książka, która z jednej strony jest głęboką analizą literacko-muzyczną, z drugiej zaś stanowi próbę uchwycenia roli, jaką muzyka odgrywa w budowaniu tożsamości narodowej.
Radosław Anasz skutecznie łączy teoretyczne rozważania z praktyką muzyczną, ukazując, jak poezja śpiewana i piosenka literacka stały się nieodłącznym elementem polskiej kultury, której wpływ na społeczeństwo jest nadal obecny. Książka ta jest nie tylko pozycją dla miłośników muzyki i literatury, ale także dla wszystkich, którzy pragną zrozumieć, jak historia, patriotyzm i sztuka współczesna mogą się wzajemnie przenikać, tworząc unikalną przestrzeń kulturową. Jest to pierwsza tego typu analiza na polskim rynku książki oraz na rynku muzycznym.
Publikacja Radosława Anasza łączy te dwa światy, dlatego tym bardziej godna jest polecenia. Książka powstała na bazie pracy magisterskiej obronionej na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu, jednak zapewniamy, że nie jest to ostatnie słowo naszego młodego badacza historii muzyki.
Książkę można kupić w księgarniach wysyłkowych, m.in. Empik i Tania Książka.
Temat nie tuzinkowy i mam nadzieję że tę pozycję zakupi nasza biblioteka miejska.
To miłe, gdy osoba z lokalnego podwórka pokazuje szersze horyzonty niż przeciętny zjadacz chleba. 🙂
Dziękuję bardzo za miłe słowo. To wiele dla mnie znaczy. W przygotowaniu jest już kolejna publikacja, na którą w lato zbierałem pieniążki. A co do książki, jej egzemplarz Państwo znajdziecie w MPB, w Bibliotece Powiatowej, a także w Izbie Regionalnej Ziemi Świeckiej, gdzie przekazałem po premierze książki, po jednym egzemplarzu. Pozdrawiam serdecznie, autor:)
Gratulacje