Connect with us

Czego szukasz?

Historia

Bohaterowie i zbrodniarze. Tak zmieniały się nazwy ulic Świecia i miasto. Zobacz zdjęcia sprzed lat

Nazwy ulic każdego miasta wiążą się nierozerwalnie z jego historią, rozwojem lub… upadkiem. W Świeciu zmieniano je wielokrotnie. Wpływ na to miało wiele czynników.

Udostępnij
Duży Rynek w Świeciu ponad sto lat temu w czasie zaboru pruskiego

Przedstawiamy jedynie w zarysie zmiany w nazewnictwie ulic i placów. Kompleksowe ujęcie tego tematu wymagałoby osobnej, całkiem obszernej publikacji.

Z zachowanych planów Świecia z 1810 r., położonego wtedy między Wisłą a Wdą, wynika, że mieszkańcy przechadzali się ulicami o nazwach: Kościelna, Mostowa, Chełmińska, Pańska, Blankowa czy Urzędnicza.

W drugiej połowie XIX w., w czasach zaboru pruskiego, po serii katastrofalnych powodzi, które wyrządziły mieszkańcom olbrzymie straty, Świecie zaczęto przenosić na lewy brzeg Wdy.

Świecie w XIX w., kiedy miasto leżało jeszcze między Wisłą a Wdą

Nowe Miasto, jak je wówczas nazywano, zaprojektował niemiecki architekt Luchterhandt. Rynek główny nazwano Dużym Rynkiem. Nazwa przetrwała do dziś, chociaż w XX w. była parę razy zmieniana.

Jak wspomnieliśmy, były to czasy zaboru pruskiego, więc wszystkie ulice w oficjalnym nazewnictwie funkcjonowały w języku niemieckim. W artykule zrezygnowaliśmy z podawania ich odpowiedników w tym języku, aby tekst był bardziej przejrzysty (wyjątek stanowią te ulice, których późniejsza polska nazwa różniła się od pierwotnej niemieckiej).

Mniejszy rynek, położony obok poczty głównej, nazwany został placem Horna, a następnie Małym Rynkiem. Przez jakiś czas był to plac Świerczewskiego (generał Armii Czerwonej i Ludowego Wojska Polskiego).

Na przełomie XIX i XX w. niektóre ulice zmieniały nazwy. Z tamtych czasów przetrwały m.in. ulice Pocztowa, Średnia, Browarowa, Młyńska i Ogrodowa. Ulica Polna nazywała się kiedyś Polowa. Dawna ulica Fryderyka otrzymała nazwę Mickiewicza.

Po powrocie Świecia do Polski, główny plac miasta był Dużym Rynkiem do 1937 r., kiedy przemianowano go na plac Pierackiego (minister zabity przez ukraińskiego nacjonalistę). W czasie II wojny światowej nazwę zmieniono na plac Adolfa Hitlera, a po wojnie na plac 1 Maja.

Ulica św. Wincentego nazywała się kiedyś Jakubowa. W czasach PRL-u przemianowano ją na Ludwika Waryńskiego. Ulica św. Wojciecha z kolei nosiła wtedy imię Mariana Buczka.

Ulica Krasickiego nazywała się wcześniej Lipowa, a następnie Wilsona. W centrum miasta znajdowała się ulica Szeroka, od 1937 r. nazwana ulicą Piłsudskiego, w latach 1939-45 Alberta Forstera (gauleiter Gdańska, a później namiestnik okręgu Rzeszy Gdańsk-Prusy Zachodnie), a po 1945 r. - 10 Lutego.

Ulica Klasztorna, nazywała się najpierw Technau, od 1920 do 1939 r. Klasztorna, a w latach niemieckiej okupacji Hermanna Göringa, marszałka Trzeciej Rzeszy. Po II wojnie światowej wrócono do nazwy ul. Klasztorna.

Z czasów dwudziestolecia międzywojennego wywodzą się nazwy ulic: Sądowa, Parowa, Kopernika, Batorego, Szkolna, Gimnazjalna, Nadbrzeżna, Mestwina, Chmielniki (nazwa pochodzi od uprawianego kiedyś w tym miejscu chmielu). W okresie międzywojennym obecna ul. Wojska Polskiego znana była pod nazwą Dworcowa.

Szkoła Powszechna im. Józefa Piłsudskiego, 1935 r.
Okolice Dużego Rynku, lata 30. XX w.

Na początku lat 90., po upadku PRL-u, po wyborach samorządowych i parlamentarnych, zmiany w funkcjonowaniu miast i gmin, były swego rodzaju uwieńczeniem transformacji ustrojowej w kraju.

Radni pierwszej kadencji zmienili nazwy części ulic w Świeciu. Plac 1 Maja przemianowano na Duży Rynek, plac Świerczewskiego na Mały Rynek, ulicę I Armii Wojska Polskiego na Wojska Polskiego, Armii Czerwonej na Hallera, Jana Krasickiego (działacz młodzieżowego ruchu komunistycznego) na Ignacego Krasickiego (poeta, prozaik, arcybiskup), 22 Lipca na Tuwima, a Marchlewskiego na Grzymisława.

Ulicę Waryńskiego, współtwórcy polskiego ruchu socjalistycznego, nazwano imieniem świętego Kościoła katolickiego – Wincentego. Z kolei ulicę Mariana Buczka, działacza komunistycznego, przemianowano na św. Wojciecha, misjonarza i męczennika, zamordowanego przez pogan.

Kilka lat temu sporo zamieszania było z ul. 10 Lutego. W ramach dekomunizacji nazw ulic, samorządy miały czas do 1 września 2017 r. na zmianę nazw kojarzących się z poprzednim ustrojem. Powołując się na ustawę o zakazie propagowania komunizmu lub innego ustroju totalitarnego, wojewoda kujawsko-pomorski na początku 2018 r. wydał zarządzenie, w myśl którego ul. 10 Lutego została przemianowana na Sybiraków.

Zamek w Świeciu, lata 30.

Władze Świecia stały na stanowisku, że po upadku PRL-u data 10 lutego odnosi się do wydarzenia, jakim były zaślubiny Polski z morzem w 1920 r., a nie jedynie do wyparcia z miasta w 1945 r. niemieckich okupantów przez wojska sowieckie. W 2019 r. Naczelny Sąd Administracyjny przyznał rację gminie Świecie. Ulica Sybiraków znowu więc stała się ul. 10 Lutego.

Zobacz poniżej galerię starych zdjęć Świecia.

Jedna z powodzi, jakie nawiedzały "stare" Świecie w XIX w.

Panorama Świecia z 1874 r. w dawnej lokalizacji

Ulica Szeroka, obecnie 10 Lutego, na początku XX w.

Widok na obecną ul. Mickiewicza i hotel Magdaleny, czasy zaboru pruskiego

Pomnik cesarza Wilhelma I na Dużym Rynku

Wojsko pruskie i dzieci na rynku

Szkoła Rolnicza na terenie obecnego Zespołu Szkół Ponadpodstawowych

Widok ruin zamku oraz części miasta w latach 20. XX w.

Mały Rynek i poczta nieco ponad sto lat temu

Łódź pasażerska i barki na Wdzie

Okolice Dużego Rynku, lata 30.

Kościół farny, rok 1936

Synagoga przy ul. Klasztornej (po prawej), zniszczona przez Niemców

Ulica Klasztorna, czasy II wojny światowej

a.pudrzynski@extraswiecie.pl

Udostępnij

Komentarze (0)

TO MOŻE CIĘ ZAINTERESOWAĆ

Extra Nowe

Artykuł aktualizowany Dziś kilka minut po godz. 19.00 doszło do tragicznego wypadku w Bochlinie (gmina Nowe). Jak wynika ze wstępnych informacji, na drodze krajowej...

Biznes

- W którym dokładnie miejscu Dino zamierza wybudować market przy ul. Chmielniki w Świeciu? - pytają Czytelnicy.

Wiadomości

Mieszkańcy powiatu świeckiego wybierający się w najbliższych dniach do Grudziądza, muszą liczyć się z utrudnieniami w ruchu. W środę rozpoczynają się prace remontowe.

Wiadomości

W piątek doszło do tragicznego wypadku na drodze krajowej nr 91 w powiecie świeckim.

Wiadomości

Prowadząca renault 74-latka zignorowała czerwone światło sygnalizatora i przejechała przez przejazd kolejowy. Nie wiedziała, że jej ryzykowne zachowanie widzieli policjanci,

Wiadomości

We wtorek z okazji Dnia Sołtysa odbyło się uroczyste spotkanie, w czasie którego burmistrz Pruszcza Dariusz Wądołowski w specjalny sposób podziękował sołtysom za ich...

Biznes

W obrębie Dużego Rynku i przyległych ulic jest ponad 20 lokali do wynajęcia. Jedne stoją puste od miesiąca, inne czekają na nowego najemcę nawet...

Wiadomości

W ubiegłym tygodniu w Urząd Pocztowy w Pruszczu był czynny tylko przez trzy godziny. Nie wiadomo, jak będzie w tym tygodniu. Nie brakuje takich,...

Wiadomości

Nadleśnictwo Dąbrowa zamieściło nagrania kierowców "palących gumę" na tzw. lotnisku.

Wiadomości

Obwieszczenie Starosty Świeckiego Na podstawie art. 11d ust. 5 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w...

Wiadomości

W lutym rozpoczęła się budowa ulicy Działkowców i dwóch rond w Świeciu. Na razie prace nie powodują większych utrudnień w ruchu na ulicach Sienkiewicza...

Wiadomości

Nowy plan zagospodarowania dopuszcza budowę na górnych Mariankach, nazywanych żartobliwie "Manhattanem", budynków wyższych niż czteropiętrowe. Kiedy doczekamy się pierwszego "wieżowca"? Pewnie nieprędko lub wcale.

Reklama

Popularne

Extra Nowe

Artykuł aktualizowany Dziś kilka minut po godz. 19.00 doszło do tragicznego wypadku w Bochlinie (gmina Nowe). Jak wynika ze wstępnych informacji, na drodze krajowej...

Wiadomości

W piątek doszło do tragicznego wypadku na drodze krajowej nr 91 w powiecie świeckim.

Wiadomości

Nadleśnictwo Dąbrowa zamieściło nagrania kierowców "palących gumę" na tzw. lotnisku.

Wiadomości

Na oddziale dziecięcym Nowego Szpitala w Świeciu już od kilku tygodni wszystkie łóżka są zajęte. Ta informacja pewnie nie zdziwi tych, którzy widzieli, co...

Wiadomości

Gmina ostrzega mieszkańców przed nieznanymi osobami, które podszywając się pod urzędników, próbują dostać się do domu pod pretekstem kontroli.

Wideo

Wideo

W Spółdzielczym Ośrodku Kultury Stokrotka już wczoraj świętowano Dzień Kobiet. Głównymi punktami imprezy były występy lokalnych artystów.

Wideo

W świetlicy wiejskiej w Biechówku w gminie Drzycim zorganizowano dziś Warsztaty Kulinarne Kuchni Kociewskiej w ramach obchodów Światowego Dnia Kociewia.

Wideo

Dziś ponownie Hala Widowiskowo-Sportowa w Świeciu była areną wyjątkowo emocjonujących zmagań. Tym razem w finale programu "Polubić sport" spotkali się uczniowie klas drugich. Tryumfowała...