Connect with us

Czego szukasz?

Reklama
Reklama
Reklama
Reklama

Historia

Więźniowie wyjęli cegły w murze i uciekli... Jakie miasto, takie Alcatraz

W poprzednim artykule przedstawiliśmy szkic z dziejów świeckiego sądu. W kolejnej części publikujemy zarys historii więzienia w Świeciu. Wprawdzie do osławionego Acatraz w USA było mu daleko, ale historię miał burzliwą, a pod koniec istnienia dramatyczną i krwawą.

Udostępnij
wiezienie

Jak wspomniano w pierwszej części, więzienie dla dorosłych i młodocianych powstało wraz z budową sądu. Na początku jego istnienia niewiele pisano na łamach ówczesnej prasy, poza wzmiankami o osadzeniu kogoś np. za kradzież. Wraz z rozbudową miasta, a tym samym napływem ludności, miejscowe więzienie było przepełnione, o czym wspomina poniżej zamieszczony artykuł z gazety „Przyjaciel”.

„Przyjaciel”, 20 marca 1884 r.

Zapewne na przepełnienie miał też wpływ nie tylko rozwój Świecia, ale i to, że w więzieniu osadzano aresztowanych z bliższych i dalszych okolic oraz osoby będące na tzw. „gościnnych występach”. Na łamach wspomnianej już gazety jest wzmianka o rozbudowie więzienia.

Reklama
Reklama

„Przyjaciel”, 24 maja 1887 r.

Inne źródła podają również kolejną rozbudowę więzienia w 1903 r. (w tym roku rozbudowano też budynek sądu). W październiku 1904 r. kary odbywało w nim 42 mężczyzn i 4 kobiety. Przebywało też 62 młodocianych.

Trudno dzisiaj jednoznacznie powiedzieć, z ilu budynków składało się w owym czasie miejscowe więzienie. Czy dorośli więźniowie przebywali w jednym budynku, a nawet w celach, z młodocianymi? Czy był to zalążek późniejszego zakładu poprawczego?

Reklama
Reklama

Prawdopodobnie zostanie tutejsze więzienie dla młodocianych przestępców przeniesione dokąd indziej, ponieważ podczas odbytej onegdaj rewizyi się wykazało, że brak miejsca dla tych skazańców, odkąd siedzieć ma każdy w odrębnych celach - pisała 23 maja 1897 r.„Gazeta Toruńska”.

Wyjęli oni kilka cegieł z muru
i przez powstały otwór zbiegli.

Skąd wzięli narzędzia,
potrzebne do wybicia otworu,
wykażą dochodzenia.

Czy mogło to być spowodowane nowymi regulacjami prawnymi, na razie nie wiadomo.

Reklama
Reklama

Szkołę więzienną dla młodocianych przestępców na obwód nadziemiańskiego sądu kwidzyńskiego, istniejącą od roku 1885 zamknięto po 25-letniej działalności - informuje „Gazeta Toruńska” 5 kwietnia 1910 r. - Młodociani więźniowie z obwodu tego umieszczeni będą teraz w więzieniach centralnych, jak we Wronkach i innych miejscowościach. W szkole tej pobierało naukę przez czas jej działalności 4 500 młodocianych więźniów. Z liczby tej 36 więźniów z samego Świecia. Przeciętnie uczęszczało do szkoły 80-100 uczni rocznie.

Z dwudziestolecia międzywojennego wiadomo, że nadal było to więzienie przy Sądzie Grodzkim, w którym odbywano kary pozbawienia wolności do jednego roku. Przetrzymywano tutaj również aresztowanych do czasu wyjaśnienia sprawy. Przełożonymi byli kierownicy tutejszego sądu.

Niewiele jest więzień, z których nie udało się uciec skazanym, a jak wyglądało to w Świeciu? Ze starych gazet wiadomo, że ucieczki zdarzały się już w XIX w. Z okresu międzywojennego zachowały się artykuły prasowe, które zamieszczamy poniżej.

Reklama
Reklama

„Dziennik Bydgoski”, 15 października 1927 r.

„Głos Świecki”, lipiec 1931

Reklama
Reklama

                                                                            „Słowo Pomorskie”, 28 kwietnia 1932 r.

Jak wyglądało życie codzienne w tutejszym więzieniu? Co robiono oprócz przebywania w celi? Pewnych informacji na ten temat dostarczają ówczesne gazety.

„Słowo Pomorskie”,  4 czerwca 1935 r.

Reklama
Reklama

 „Słowo Pomorskie”, 28 grudnia 1935 r.

Kolejną wzmianką jest artykuł ze „Słowa Pomorskiego” z 16 lipca 1938 r., w którym czytamy:

W kaplicy więziennej przy miejscowym sądzie grodzkim odbyła się piękna uroczystość poświęcenia ołtarza, zbudowanego przez więźniów. Ołtarz jest wykonany z drzewa i przedstawia się bardzo pięknie. W uroczystości wzięli udział wszyscy więźniowie oraz liczni goście. Poświęcenia ołtarza dokonał ks. Krauze, wygłosiwszy przy tej okazji piękne przemówienie, następnie odprawił pierwszą mszę św. przy nowym ołtarzu.

Reklama
Reklama

Pisze o tym również „Dziennik Bydgoski”, który zilustrował tekst zdjęciem ołtarza.

„Dziennik Bydgoski”, 10 lipca 1938 r.

Zapewne jedną z ostatnich notek prasowych sprzed wybuchu II wojny światowej jest artykuł w „Słowie Pomorskim” z 15 sierpnia 1939 r., w którym czytamy, że tutejsi więźniowie przeprowadzili między sobą zbiórkę na lotnictwo wojskowe, która przyniosła 15,66 zł (równowartość tygodniowego wynagrodzenia robotnika). 

Reklama
Reklama

Po zajęciu Świecia 3 września 1939 r. przez wojska niemieckie, miejscowe więzienie posłuźyło również do osadzenia osób z listy proskrypcyjnej, na której znaleźli się lokalni działacze niepodległościowi, jak i ludność żydowska.

Tutaj właśnie rezegrała się pierwsza część tragicznych wydarzeń. W więzieniu przeznaczonym na 120 osób osadzonych było 339, co powodowało fatalne warunki. Po osądzeniu przez specjalnie powołaną komisję, której przewodniczył sędzia z Gdańska, a w której skład wchodził też miejscowy volksdeutsch Fritz Kuchenbecker, rozpoczęły się masowe egzekucje m.in. na cmentarzu żydowskim przy ul. Polnej.

Nie wiadomo, kim jest grupa młodych ludzi, która raczyła się winem przed więzienną bramą w latach 60

Reklama
Reklama

Po ustaniu działań wojennych, jak na ironię losu, miejsce polskich więźniów zajęli Niemcy. Z przekazu ustnego wiadomo, że to właśnie ich wykorzystywano do ekshumacji przy ul. Polnej. W Archiwum Państwowym w Bydgoszczy znajduje się rachunek więzienia w Świeciu dla Starostwa Powiatowego z 13 grudnia 1945 r. Można się z niego dowiedzieć, że ekshumacji dokonano między 8 a 10 grudnia 1945 r. Przez dwa dni pracowało 22 więźniów i jeden dzień 5. Po doliczeniu do tego rachunku jeszcze pracę nadzoru dwóch strażników, koszt wyniósł 1 720 zł.

Podobno szubienica, na której
wykonywano egzekucje,
miała przetrwać do końca lat 50.

Tutejszy zakład karny stał się też miejscem egzekucji miejscowych zbrodniarzy wojennych. Wspomniany wcześniej Kuchenbecker został osądzony przez Sąd Okręgowy w Grudziądzu na sesji wyjazdowej w Świeciu, który 6 grudnia 1947 r. orzekł wobec oskarżonego karę śmierci. Podobno szubienica, na której wykonywano egzekucje, miała przetrwać do końca lat 50.

Większość informacji na temat dalszych losów więzienia pochodzi z przekazu ustnego starszych mieszkańców Świecia. Przez jakiś czas funkcjonowało jako więzienie męskie, po czym zostało zlikwidowane. Następnie urządzono zakład karny dla kobiet. Po jego likwidacji znów budynki stały puste aż do 1966 r., kiedy utworzono zakład poprawczy dla chłopców z problemami psychicznymi. Dzieje tej placówki to już temat na odrębny artykuł.

redakcja@extraswiecie.pl

Udostępnij

Komentarze (13)

  1. Syki

    2 stycznia 2020 14:47

    Dobry tekst! Bravissimo Fala!

    Dobry tekst! Bravissimo Fala!

  2. farnctah

    9 kwietnia 2020 13:43

    fast quick loans quick and
    fast quick loans quick and loans arena quick loan safe quick loans online quick cash loans

    quick loans no credit check near me personal loans quick [url=http://sobor-spb.ru/ ]quick loans[/url] quick and easy personal loans online quick cash online loans

  3. lxzcjtah

    10 kwietnia 2020 07:28

    fast quick loans online
    fast quick loans online quick cash loans quick loan quick cash loans tulsa ok low interet rate quick loans

    50000 quick loans bad credit loans quick approval [url=https://paydailoanz.com/# ] quick loans[/url] quick loans in south carolina quick and easy loans online

    https://paydailoanz.com/# – quick loan

  4. lzlhftah

    11 kwietnia 2020 10:37

    easy ways to make money
    easy ways to make money online how much money can you make on youtube make money make money online free how much money can you make on disability

    how to make money with a website apps to make money [url=https://make-money-blogs.com/# ] work from home[/url] how to make money on amazon how to make money blogging

    https://make-money-blogs.com/# – work from home

  5. uztpltah

    12 kwietnia 2020 11:30

    free ways to make money
    free ways to make money online best ways to make money online work from home how to make easy money make money blogging

    how did tom steyer make his money make money now instant payout [url=https://make-money-blogs.com/# ] work from home[/url] how to make money on instagram how to make money fast

    https://make-money-blogs.com/# – make money

  6. acbgstah

    13 kwietnia 2020 06:23

    make money on youtube how to
    make money on youtube how to make money online from home make money make money online free make money online fast

    how to make money blogging how to make money as a teen [url=https://make-money-blogs.com/# ] make money[/url] make money from home ways to make money online

    https://make-money-blogs.com/# – work from home

  7. ffruntah

    14 kwietnia 2020 07:21

    best ways to make money how
    best ways to make money how to make fast money online make money best way to make money how much money does pewdiepie make

    how to make more money how does robinhood make money [url=http://belokurihacit.ru/] make money[/url] make money online fast make money online from home

    http://ru-random.ru/ – work from home

  8. cmiextah

    14 kwietnia 2020 23:43

    free ways to make money
    free ways to make money online how to make money in gta 5 work from home ways to make money at home make money from home

    easy way to make money how to make money on amazon [url=http://www.giftsplanet.ru/] work from home[/url] how to make money on instagram how to make money on amazon

    http://minelab-msk.ru/ – make money

  9. igbsatah

    15 kwietnia 2020 16:08

    make money how to make money
    make money how to make money on facebook work from home how to make money online for free how did tom steyer make his money

    how to start a blog and make money how to make money at home [url=http://www.smartarchitect.ru/] make money[/url] how does robinhood make money ways to make money on the side

    http://www.solidmarketing.ru/ – work from home

  10. saqdxtah

    16 kwietnia 2020 11:33

    make extra money photos
    make extra money photos imgclick easily make money sharing will friends social free file upload make money how to make money selling drugs how to make money fast

    how to make extra money best ways to make money [url=https://popriscat.ru/] work from home[/url] woodworking ideas to make money where did nancy pelosi make her money

    http://dion-realty.ru/ – make money

Reklama
Reklama
Reklama

Popularne

Wiadomości

Dzięki specjalistycznym analizom próbek drewnianych konstrukcji odkrytych na kempingu ustalono, że to pozostałości zabudowy z połowy XII wieku. To prawdziwa sensacja, ponieważ dowodzi istnienia...

Wiadomości

Po niedawnej korekcie rozkładu jazdy PKP mieszkańcy gminy Osie zyskali w godzinach popołudniowych połączenia zapewniające szybszy powrót pociągiem ze szkoły lub pracy do domu.

Wybory

Kandydaci do Rady Powiatu Świeckiego Okręg nr 1. Gmina ŚwiecieObywatelskie Porozumienie SamorządoweLista nr 10 1. Barbara Studzińska 2. Roman Witt 3. Wiesław Keller 4....

Wiadomości

Policja prowadzi coraz szerzej zakrojoną akcję mającą na celu pozyskanie nowych kandydatów do służby.

Wiadomości

Dziś rano oddział CBŚP wszedł do domu na obrzeżach Świecia. Zatrzymano dwie osoby.

Reklama
Reklama
Reklama

Wideo

Reklama
Reklama

TO MOŻE CIĘ ZAINTERESOWAĆ

Wiadomości

Obywatelskie Porozumienie SamorządoweLista nr 10, Kandydaci do Rady Powiatu Świeckiego Okręg numer 1Gmina Świecie1. Barbara Studzińska2. Roman Witt3. Wiesław Keller4. Danuta Lamberska5. Arkadiusz Kujawski6. Justyna Rasmus7. Marta Karolczak8. Dariusz Guz9. Jarosław Czapiewski Okręg...

Wiadomości

Dzięki specjalistycznym analizom próbek drewnianych konstrukcji odkrytych na kempingu ustalono, że to pozostałości zabudowy z połowy XII wieku. To prawdziwa sensacja, ponieważ dowodzi istnienia...

Wiadomości

Po niedawnej korekcie rozkładu jazdy PKP mieszkańcy gminy Osie zyskali w godzinach popołudniowych połączenia zapewniające szybszy powrót pociągiem ze szkoły lub pracy do domu.

Wybory

Kandydaci do Rady Powiatu Świeckiego Okręg nr 1. Gmina ŚwiecieObywatelskie Porozumienie SamorządoweLista nr 10 1. Barbara Studzińska 2. Roman Witt 3. Wiesław Keller 4....

Wiadomości

Policja prowadzi coraz szerzej zakrojoną akcję mającą na celu pozyskanie nowych kandydatów do służby.

Wiadomości

Wisła Świecie zaprezentowała pierwszego w swojej historii sponsora tytularnego. Prezes Klaudiusz Sikorski na konferencji prasowej opowiedział również o planach klubu związanych ze świętowaniem pięćdziesięciolecia...

Wiadomości

W minioną sobotę w Zbrachlinie koło Pruszcza doszło do zderzenia czołowo-bocznego toyoty z mercedesem. Jeden z kierowców został zabrany do szpitala.

Wiadomości

Dziś rano oddział CBŚP wszedł do domu na obrzeżach Świecia. Zatrzymano dwie osoby.

Reklama
Reklama
Reklama
Reklama