ALE HISTORIA! Tak powstawały Marianki. Pół wieku temu wśród pól zaczęło wyrastać największe świeckie osiedle

REKLAMA

W cyklu „Ale historia!” przypominamy wydarzenia - niektóre dramatyczne, inne z przymrużeniem oka - które mają jednak jedną wspólną cechę: w ostatnim półwieczu żyli nimi mieszkańcy powiatu świeckiego.

Były przedmiotem rozmów przy rodzinnym stole, plotek w kolejce w sklepie, pogawędek ze spotkanymi na spacerze znajomymi, ba, nawet tematem artykułów prasowych. A powstanie i rozbudowa Marianek przewinęły się w całej masie dyskusji i doniesień medialnych.

Podjęta w 1971 r. decyzja o budowie nowego osiedla miała ścisły związek z rozrastającymi się Zakładami Celulozy i Papieru w Świeciu. Osiedle Kościuszki, powstałe z myślą o zapewnieniu lokum pracownikom przybyłym z całej Polski, dość szybko okazało się niewystarczające. Szukano nowej przestrzeni, gdzie nic nie ograniczałoby stawiania kolejnych bloków.

Budowa bloku przy ul. Słowackiego 2A, ok. 1969 r. Wkrótce potem na okolicznych polach i łąkach,
widocznych na lewym górnym fragmencie zdjęcia, zaczęło wyrastać osiedle Marianki / Fot. archiwum

REKLAMA

Dość logiczną koleją urbanistycznego rozwoju było zagospodarowanie pól, łąk i sadów, znajdujących się na obszarze nazywanym Mariankami, a przed odzyskaniem niepodległości Marienhohe. Od formalnej decyzji do momentu oddania do użytku pierwszych mieszkań, minęły zaledwie dwa lata.

W tamtych czasach osiedle było jednym wielkim placem budowy. Bloki stawiano w szybkim tempie, jeden za drugim.

- Oprócz nich nic nie było. Żadnych chodników, ulic. Tylko błoto i tunele foliowe, w miejscu, gdzie teraz jest kościół. Zakupy robiło się „na mieście”, bo tu długo nie można było kupić ani chleba, ani papierosów – wspominają tamte czasy starsi mieszkańcy największego świeckiego osiedla.

Okolice kościoła pw. św. Józefa w latach 80. - wtedy jeszcze nieistniejącego - i współczesny widok
Fot. archiwum / Sebastian Glaziński

Do końca ery gierkowskiej oddano do użytku 735 mieszkań, w tym 20 w dwóch szeregowcach przy ul. Moniuszki. Również w następnej dekadzie nie zwalniano tempa robót. Przez całe lata 80. klucze do własnego „M” otrzymało 1010 rodzin.

W miarę rozrastania się Marianek władze zaczęły dostrzegać także inne potrzeby jego mieszkańców, oprócz zapewnienia im dachu nad głową.

To właśnie krótki czas oczekiwania na przydział mieszkania i pewna praca w nowoczesnym zakładzie były tak silnym magnesem dla młodych ludzi, mogących wybierać spośród wielu podobnych ofert.
REKLAMA

Dość długo lokum było priorytetem. Dopiero po kilku latach pojawił się pierwszy sklep, choć w stosunku do potrzeb była to kropla w morzu.

- Nie pamiętam, żeby ktoś z tego powodu ubolewał – opowiada pani Danuta, mieszkanka Marianek. - Po prostu osiedle traktowano jako sypialnię. Zakupy robiło się na Dużym Rynku, albo w zakładowym sklepie. Problemem, który dotykał młodych rodziców, a tacy stanowili większość, był brak przedszkola i szkoły na Mariankach. Dzieci chodziły do „trójki”, albo „siódemki”. Budziło się je o szóstej, pakowało i wysyłało na autobus. Odetchnęliśmy dopiero w 1986 r., gdy oddano do użytku Szkołę Podstawową nr 8. Dzieci nie były już narażone na przechodzenie przez ruchliwą ul. Wojska Polskiego i oczywiście miały znacznie bliżej - wspomina pani Danuta.

W 1986 r. Marianki doczekały się własnej szkoły podstawowej / Fot. archiwum

Budowa obecnej ul. Wyszyńskiego, lata 80. / Fot. archiwum

Ciekawym elementem małej architektury, który niektórzy do dziś wspominają z sentymentem, było tzw. indiańskie miasteczko. Był to efektowny plac zabaw – nawet według dzisiejszych standardów – z drewnianymi domkami, stającymi w sąsiedztwie Małego Blankusza. Ulubione miejsce zabaw dzieciaków z Marianek. Także dlatego, że jedyny.

- Wielu rodziców przychodziło z leżakiem, bo nie było żadnych ławek – śmieje się pani Danuta. - Ja również. Tak więc siedziałyśmy – my, młode mamy – rozmawiałyśmy i patrzyłyśmy, jak bawią się nasze dzieci.
REKLAMA

Znaczący punkt w historii rozwoju osiedla stanowiło oddanie do użytku w 1988 r. pawilonu przy ul. Wyszyńskiego. Otwarcie kompleksu handlowo-usługowego, wzorniczo charakterystycznego dla epoki i niemal bliźniaczego z konstrukcjami znanymi np. z Bydgoszczy, było jednym z kluczowych punktów obchodów 650-lecia nadania praw miejskich Świeciu.

Warte podkreślenia jest to, że jeden z największych lokali otrzymał Spółdzielczy Ośrodek Kultury Stokrotka. Prawdziwym hitem pierwszych lat działalności była możliwość oglądania telewizji satelitarnej, stanowiącej wtedy absolutną nowość.

Budowa pawilonu handlowego przy ul. Wyszyńskiego, ok. 1988 r. / Fot. archiwum

Budowa bloków między ul. Gałczyńskiego a obecną al. Jana Pawła II, ok. 1987-89 / Fot. archiwum

Umiejętnością patrzenia w przyszłość zarządzający osiedlem wykazali się także 20 lat później, gdy zapadła decyzja o termomodernizacji budynków. Do roku 2012 wszystkie bloki otrzymały nową, „cieplejszą” elewację.

- Niewątpliwie jest to jeden z naszych największych sukcesów – podkreśla Dariusz Zawadziński, prezes Spółdzielni Mieszkaniowej w Świeciu. - Kolorystyka czasami wywołuje dyskusje, ale bez wątpienia jest ładniej niż jeszcze piętnaście lat temu. Tyle, że czasami nie dostrzegamy tych zmian, które pozytywnie zaskakują na przykład osoby przez dłuższy czas przebywające za granicą.
REKLAMA

Wiele zrobiono także w zakresie infrastruktury: pobudowano nowe drogi dojazdowe, chodniki, place zabaw, obiekty rekreacyjne.

- Marianki stały się po prostu ładniejsze. Trzydzieści lat temu cieszyliśmy się przede wszystkim z tego, że w ogóle mamy mieszkania. Nauczyliśmy się żyć z szarzyzną, błotem i brakiem udogodnień. Teraz aż chce się wyjść z mieszkania, bo zachęca do tego zadbane otoczenie bloków – przyznają starsi mieszkańcy.

Zmiany dotyczą również większej ilości nowych terenów utwardzonych dla samochodów. Powstało w sumie kilkaset miejsc. Mimo to, nadal nie każdy może zaparkować tam, gdzie by chciał. Liczba samochodów, od momentu wejścia Polski do Unii Europejskiej, wzrosła lawinowo i lepiej sobie nie wyobrażać, jak wyglądałoby życie na Mariankach, gdyby nie wspomniane utwardzone tereny wygospodarowywane w każdym możliwym miejscu.

Marianki cały czas się rozbudowują. Prywatni developerzy stawiają kolejne bloki / Fot. Sebastian Glaziński

Od lat 90. równocześnie ze Spółdzielnią Mieszkaniową, w infrastrukturę i poprawę jakości życia na Mariankach inwestowała również gmina. W okresie PRL-u, w latach 70. i 80., wznoszono kolejne bloki, ale miasto nie nadążało z budowaniem dróg, chodników, wodociągów, kanalizacji, zagospodarowaniem rozkopanych terenów między budynkami mieszkalnymi.

Pierwszym istotnym problemem, jakim postanowiły się zająć władze Świecia, wybrane w pierwszych, wolnych wyborach samorządowych w Polsce, które odbyły się w maju 1990 r., były dostawy wody na Mariankach. Narzekano nie tylko na jej jakość, ale przede wszystkim na braki, odczuwalne szczególnie w weekendy. O tym, by robić zapasy musiały pamiętać zwłaszcza osoby mieszkające na najwyższych piętrach bloków.
REKLAMA

- Próbowaliśmy to załatwić jeszcze w lutym 1990 r. na spotkaniu z ówczesnym naczelnikiem miasta – wspomina Tadeusz Pogoda, burmistrz Świecia w latach 1990-2018. - Usłyszeliśmy, że nic nie da się zrobić, bo średnica rury jest za mała. Odesłał nas do wodociągów. Tam z kolei poinformowano nas, że to nie ich sprawa, bo za inwestycje odpowiadają przełożeni z Bydgoszczy. Niby mieliśmy już wtedy demokratyczną Polskę i początki gospodarki wolnorynkowej, ale nadal w wielu dziedzinach pokutowały socjalistyczne realia. Uporaliśmy się z problemem budując zbiornik retencyjny, z którego do dzisiaj pobierana jest woda w okresach zwiększonego zapotrzebowania.

Zagopodarowane otoczenie Dużego Blankusza / Fot. Sebastian Glaziński, Andrzej Bartniak

Kolejne lata to systematyczna poprawa już istniejącej i budowa nowej infrastruktury. Dzięki temu Marianki  przestały być tylko betonową sypialnią, ale stały się zwyczajnie ładnym osiedlem, na którym chce się mieszkać. Najlepszym tego dowodem są inwestycje prywatnych deweloperów, którzy zaczęli wznosić kolejne bloki na górnych Mariankach w odpowiedzi na rosnące zapotrzebowanie.

Mieszkaliście lub mieszkacie na Mariankach? Podzielcie się swoimi wspomnieniami. Napiszcie, jak zmieniało się osiedle widziane z Waszej perspektywy, co Wam się tu podoba, a co warto byłoby zmienić lub czego brakuje.

redakcja@extraswiecie.pl

Dziękujemy Spółdzielni Mieszkaniowej w Świeciu za możliwość skorzystania ze zdjęć archiwalnych i wykorzystanie materiałów z publikacji „Spółdzielnia Mieszkaniowa w Świeciu. 110-lecie” autorstwa Piotra Skuczyńskiego i Małgorzaty Mielewskiej, której wydawcą jest SM.
REKLAMA