Connect with us

Czego szukasz?

Historia

Kupiec z Jeżewa założył największy dom towarowy w Świeciu. Istnieje do dziś

Dom towarowy przy Dużym Rynku znany jest od pokoleń. Już ponad sto lat temu robili tu zakupy nie tylko mieszkańcy Świecia, ale też całego powiatu, a nawet sąsiedniego Chełmna. Budynek przechodził różne koleje losu. Handel odbywa się tu do dziś, chociaż nie z takim rozmachem, jak przed laty. A wszystko zaczęło się od młodego kupca z Jeżewa.

Udostępnij
ul_szeroka_0_0

Rudolf Conitzer był ambitnym i rzutkim handlowcem. Aby nauczyć się kupieckiego fachu nie musiał szukać daleko, bo jego ojciec, Moses, prowadził w Jeżewie sklep z wyrobami metalowymi.

Jako pobożny Żyd, Moses urządził w tym samym budynku również salę, w której gromadzili się na modlitwy okoliczni Żydzi.

Dom towarowy Conitzera na początku XX w.

Rudolf urodził się w maju 1851 r. Po ukończeniu niemieckich i żydowskich szkół oraz odbyciu praktyki w firmie handlowej w Inowrocławiu, już jako 13-latek zaczął zajmować się korenspondencją, a potem też rachunkami firmy ojca.

Moses miał wprawdzie głowę do interesów, ale pisanie w języku niemieckim, nie było jego najmocniejszą stroną (przypomnijmy, że były to czasy zaboru pruskiego).

W wieku 27 lat, latem 1878 r. Rufolf Conitzer pożegnał się ze sklepem ojca w Jeżewie. Dorastali już jego młodsi bracia i w rodzinnym interesie robiło się za ciasno. Chciał zacząć działać na własny rachunek.

Dzięki zaoszczędzonym pieniądzom założył własną firmę w Świeciu. Ożenił się z córką zamożnego kupca zbożowego, która wniosła duży posag. W połączeniu z własnym kapitałem pozwoliło mu to w latach 80. XIX w. na kupienie posesji na rogu Grosser Markt (Duży Rynek) i Breitestrasse (potem ul. Szeroka, obecnie 10 Lutego).

Rudolf Conitzer, założyciel domu towarowego przy Dużym Rynku

W kolejnych latach systematycznie powiększał budynek, dobudowywał kolejne piętra i modernizował.

Na początku XX w., dzięki 12 wystawom, elektrycznemu oświetleniu i centralnemu ogrzewaniu, Kaufhaus Rudolf Conitzer (Dom Towarowy Rudolfa Coniztera) był największym i najnowoczesniejszym sklepem nie tylko w Świeciu, ale w całym obecnym powiecie świeckim. Oferował ubrania, bieliznę, tkaniny, zasłony, dywany i galanterię w szerokim asortymencie.

Widok od strony skrzyżowania obecnej ul. 10 Lutego i Dużego Rynku, czasy zaboru pruskiego

Rudolf mógł sobie też pozwolić na stosowanie konkurencyjnych cen. Jego młodsi bracia również osiągnęli sukces w interesach. Wyjechali do Kwidzyna, gdzie założyli dom towarowy, a potem następne w Malborku, Bydgoszczy, Koburgu, a nawet w Berlinie.

Na początku XX w. Rudolf zajmował się dostarczaniem towarów od producentów i hurtowników dla całej sieci sklepów firmy M.Conitzer & Söhne, w tym także naturalnie do Świecia.

Wraz z zakończeniem I wojny światowej i masowymi wyjazdami ludności niemieckiej i zgermanizowanych Żydów do Niemiec, dom towarowy w Świeciu podupadł.

Rudolf Conitzer zamieszkał w Berlinie, gdzie zmarł w 1932 r. w wieku 81 lat. Kiedy do władzy doszli naziści, rodzina Conitzerów została pozbawiona całego majątku znajdującego się na terenie III Rzeszy.

W 1921 r. sklep w Świeciu odkupiła od Rudolfa Conitzera polska spóła z Bydgoszczy Chudziński & Maciejewski. Interes nie szedł jednak najlepiej. W 1927 r. go zamknęli, a dwa lata później świecący pustkami budynek kupił Edward Bartel, kupiec ze Świecia.

Reklama Domu Towarowego Edward Bartel w "Tygodniku Parafialnym" ukazującym się w Świeciu, luty 1935 r.

Dom Towarowy Edward Bartel prowadził podobny asortyment towarów, jak wcześniej Conitzer. Swój sklep reklamował jako największy w Świeciu i powiecie, w czym nie było przesady.

Interes rozwijał się aż do wybuchu II wojny światowej. Po wkroczeniu Niemców do Świecia, Edward Bartel został aresztowany, a w październiku 1939 r. rozstrzelany przy ul. Polnej.

Po wojnie, mimo że dom towarowy został przejęty przez państwo razem z "dobrodziejstwem" niedoboru towarów, i tak cieszył się wzięciem wśród mieszkańców, bo w jednym miejscu można tam było dostać to, co w kilku innych sklepach różnych branż.

Budynek domu towarowego na początku lat 90. XX w. i obecnie

Po 1990 r., w gospodarce wolnorynkowej, przechodził różne koleje losu i można tam było dostać przysłowiowe mydło i powidło. Przez lata parter zajmowała Biedronka, zanim przeprowadziła się w inne miejsce, działał tam też sklep bydgoskiej sieci Domar ze sprzętem RTV i AGD, która splajtowała, wypożyczalnia kaset, lumpeks, jubiler, sklep muzyczny. 

Teraz większość powierzchni zajmuje drogeria Rossmann i sklep Świat Udanych Zakupów z odzieżą, zabawkami, kosmetykami i chemią gospodarczą.

Doskonała dawniej lokalizacja przy rynku, przestała już być tak atrakcyjna za sprawą powstających marketów różnych branż, lokujących się na obrzeżach miasta. Na powrót domu towarowego w "starym stylu" raczej nie ma co liczyć, bo ten model handlu preżywa kryzys także w miastach znacznie większych od Świecia.

a.pudrzynski@extraswiecie.pl

Udostępnij

Komentarze (0)

TO MOŻE CIĘ ZAINTERESOWAĆ

Extra Nowe

Artykuł aktualizowany Dziś kilka minut po godz. 19.00 doszło do tragicznego wypadku w Bochlinie (gmina Nowe). Jak wynika ze wstępnych informacji, na drodze krajowej...

Biznes

- W którym dokładnie miejscu Dino zamierza wybudować market przy ul. Chmielniki w Świeciu? - pytają Czytelnicy.

Wiadomości

Mieszkańcy powiatu świeckiego wybierający się w najbliższych dniach do Grudziądza, muszą liczyć się z utrudnieniami w ruchu. W środę rozpoczynają się prace remontowe.

Wiadomości

W piątek doszło do tragicznego wypadku na drodze krajowej nr 91 w powiecie świeckim.

Wiadomości

Prowadząca renault 74-latka zignorowała czerwone światło sygnalizatora i przejechała przez przejazd kolejowy. Nie wiedziała, że jej ryzykowne zachowanie widzieli policjanci,

Wiadomości

We wtorek z okazji Dnia Sołtysa odbyło się uroczyste spotkanie, w czasie którego burmistrz Pruszcza Dariusz Wądołowski w specjalny sposób podziękował sołtysom za ich...

Biznes

W obrębie Dużego Rynku i przyległych ulic jest ponad 20 lokali do wynajęcia. Jedne stoją puste od miesiąca, inne czekają na nowego najemcę nawet...

Wiadomości

W ubiegłym tygodniu w Urząd Pocztowy w Pruszczu był czynny tylko przez trzy godziny. Nie wiadomo, jak będzie w tym tygodniu. Nie brakuje takich,...

Wiadomości

Nadleśnictwo Dąbrowa zamieściło nagrania kierowców "palących gumę" na tzw. lotnisku.

Wiadomości

Obwieszczenie Starosty Świeckiego Na podstawie art. 11d ust. 5 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w...

Wiadomości

W lutym rozpoczęła się budowa ulicy Działkowców i dwóch rond w Świeciu. Na razie prace nie powodują większych utrudnień w ruchu na ulicach Sienkiewicza...

Wiadomości

Nowy plan zagospodarowania dopuszcza budowę na górnych Mariankach, nazywanych żartobliwie "Manhattanem", budynków wyższych niż czteropiętrowe. Kiedy doczekamy się pierwszego "wieżowca"? Pewnie nieprędko lub wcale.

Reklama

Popularne

Extra Nowe

Artykuł aktualizowany Dziś kilka minut po godz. 19.00 doszło do tragicznego wypadku w Bochlinie (gmina Nowe). Jak wynika ze wstępnych informacji, na drodze krajowej...

Wiadomości

W piątek doszło do tragicznego wypadku na drodze krajowej nr 91 w powiecie świeckim.

Wiadomości

Nadleśnictwo Dąbrowa zamieściło nagrania kierowców "palących gumę" na tzw. lotnisku.

Wiadomości

Na oddziale dziecięcym Nowego Szpitala w Świeciu już od kilku tygodni wszystkie łóżka są zajęte. Ta informacja pewnie nie zdziwi tych, którzy widzieli, co...

Wiadomości

Gmina ostrzega mieszkańców przed nieznanymi osobami, które podszywając się pod urzędników, próbują dostać się do domu pod pretekstem kontroli.

Wideo

Wideo

W Spółdzielczym Ośrodku Kultury Stokrotka już wczoraj świętowano Dzień Kobiet. Głównymi punktami imprezy były występy lokalnych artystów.

Wideo

W świetlicy wiejskiej w Biechówku w gminie Drzycim zorganizowano dziś Warsztaty Kulinarne Kuchni Kociewskiej w ramach obchodów Światowego Dnia Kociewia.

Wideo

Dziś ponownie Hala Widowiskowo-Sportowa w Świeciu była areną wyjątkowo emocjonujących zmagań. Tym razem w finale programu "Polubić sport" spotkali się uczniowie klas drugich. Tryumfowała...