Connect with us

Czego szukasz?

Reklama
Reklama

Historia

Śmierć ministra. Dlaczego zginął Pieracki, którego imieniem nazwano Duży Rynek?

Historia Świecia, od początków istnienia grodu, wskazywanego nawet na X wiek, do czasów nam współczesnych, zawiera wiele wątków niewyjaśnionych i sensacyjnych. Jedna z takich zagadek związana jest z powszechnie znanym głównym placem miasta, jakim jest Duży Rynek.

Udostępnij
pieracki2

Plac powrócił w latach 90. XX w. do swojej pierwotnej nazwy, nadanej w momencie jego powstania w połowie XIX w. W czasach PRL-u został przez komunistów przemianowany na Plac 1 Maja. Nazwa, utrwalona przez kilkadziesiąt lat, pojawia się w potocznych określeniach jeszcze i dziś.

Słabo znana jest za to historia tego miejsca, kiedy jeszcze nosiło nazwę Placu Ministra Pierackiego. Nazwę taką rynek otrzymał w roku 1935 dla upamiętnienia zamordowanego ministra spraw wewnętrznych II RP Bronisława Pierackiego.

Ofiara ukraińskich nacjonalistów?

Reklama
Reklama

Bronisław Wilhelm Pieracki, według powszechnie przyjętej wersji historycznej, został zastrzelony przez ukraińskiego nacjonalistę Hrihorija Maciejko. Podczas zjazdu Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów w Berlinie, zapadła decyzja o zorganizowaniu zamachu na polskiego ministra ds. wyznań religijnych Janusza Jędrzejewicza lub właśnie Pierackiego.

Bronisław Pieracki

Morderstwo miało być odpowiedzią na aresztowania, których dokonały polskie władze po nieudanym napadzie nacjonalistów ukraińskich na pocztę w Gródku Jagiellońskim.

Reklama
Reklama

Decyzja o zamachu na Pierackiego zapadła, gdy podjął on próbę porozumienia z umiarkowanymi grupami Ukraińców. Zamach miał miejsce 15 czerwca 1934 r. w Warszawie przed Klubem Towarzyskim przy ul. Foksal 3, która po śmierci ministra została przemianowana na ul. Ministra Pierackiego.

Zamachowiec miał zdetonować bombę, kiedy minister wysiądzie z samochodu, ale na skutek uszkodzenia zapalnika, użył rewolweru, z którego oddał trzy strzały w tył głowy ministra. Mimo natychmiastowego przewiezienia do szpitala i wykonanej operacji, Bronisław Pieracki zmarł jeszcze tego samego dnia. Hrihorijowi Maciejce udało się uciec, uniknąć aresztowania i na koniec wyjechać do Argentyny.

Miejsce zamachu przy ul. Foksal 3 w Warszawie

Reklama
Reklama

Po zamachu aresztowano kierownictwo OUN na terenie Polski z jego prowydnikiem (przewodniczącym) Stepanem Banderą. Większość aresztowanych skazano na kary śmierci zamienione na dożywocie, a zamach stał się przyczyną utworzenia specjalnego obozu karnego w Berezie Kartuskiej, gdzie więziono potem przeciwników sanacyjnego rządu. Taka jest wersja oficjalna, powszechnie przyjęta, przytoczona też przeze mnie za Wikipedią.

Zagadka śmierci ministra

Oficjalną wersję zamachu na ministra Pierackiego, który miał być zorganizowany przez ukraińskich nacjonalistów, podważa znany popularyzator polskiej historii, Dariusz Baliszewski w książce „Trzecia strona medalu”.

Reklama
Reklama

Według Baliszewskiego, na podstawie zebranych materiałów historycznych i przeprowadzonego śledztwa dziennikarskiego, pojawiło się wiele wątpliwości, co do inspiratorów i sprawcy zamachu.

Zmiana nazwy ul. Foksal na Pierackiego w 1934 r.

Według jego ustaleń Pieracki mógł zostać zamordowany przez ludzi z jego własnego obozu politycznego. Stał się niewygodny, bo szukał porozumienia z największym wrogiem Piłsudskiego, Romanem Dmowskim, kierującym Narodową Demokracją.

Reklama
Reklama

Winą zaś za śmierć Pierackiego początkowo obciążono działaczy Obozu Narodowo-Radykalnego dokonując aresztowań prawie 600 osób z tej organizacji z jej liderem Bolesławem Piaseckim.

Wątek ukraiński pojawił się kilka dni po aresztowaniach w ONR i oparty został na błahej podstawie. W płaszczu, który miał podobno pozostawić zabójca Pierackiego znaleziono w kieszeni kokardkę w barwach żółto-niebieskich. Był to symbol używany przez ukraińskich nacjonalistów.

Jasnowidz nie pomógł

Reklama
Reklama

Śledztwo w sprawie zamachu na Pierackiego prowadzone było bardzo nieudolnie, a w poszukiwaniach sprawcy ówczesna policja miała być tak bezradna, że zwróciła się nawet o pomoc do najsławniejszego wówczas jasnowidza Ossowieckiego. Ten jednak również nie potrafił wskazać konkretnego tropu.

Cała sprawa była jakby celowo gmatwana. Najbardziej sensacyjnym jednak ustaleniem Baliszewskiego okazała się sprawa żony Mariana Różańskiego, który w przedwojennej Polsce pracował  jako dekorator w wielu dużych teatrach. Losy wojny rzuciły go do Argentyny do małego miasteczka La Granja, gdzie został właścicielem kawiarenki.

Według zamieszczonej w książce Dariusza Baliszewskiego relacji Grażyny Wajdy, którą wojna również rzuciła na wojenną tułaczkę do Argentyny, miała ona rozpoznać na portrecie wiszącym w domu Mariana Różańskiego, piękną kobietę, którą przedstawiono jej przed wojną jako narzeczoną tragicznie zmarłego ministra Pierackiego. 

Reklama
Reklama

Mieczysław Różański miał stwierdzić, że kobieta z portretu to jego żona, którą uwiódł i porwał minister Pieracki. 

Zemsta zdradzonego męża?

Po śmierci Mieczysława Różańskiego, proboszcz jego parafii w miejscowości Salsipuedes został przez zmarłego zobowiązany do zgromadzenia zamieszkałych tam Polaków i spełnienia jego ostatniej woli, którą było... ujawnienie, że nieżyjący Mieczysław Różański przyznaje się do zastrzelenia kochanka jego żony ministra Pierackiego i czynu tego nie żałuje.

Reklama
Reklama

Cukiernia Hipolita Kucharskiego na rogu ul. Klasztornej i placu Pierackiego w Świeciu

Okazuje się więc, że cała sprawa zamachu na ministra Pierackiego, która miała tak daleko idące konsekwencje polityczne, mogła mieć tło zupełnie osobiste. Możliwe jest nawet, że ludzie z politycznego obozu Pierackiego znali je i cynicznie wykorzystali do własnej rozgrywki z politycznymi wrogami. Tego jednak nie wiemy i możliwe, że nigdy się nie dowiemy.

Dla dawnych mieszkańców Świecia plac nazwany imieniem tragicznie zmarłego ministra mało kojarzył się z kulisami zamachu na jego życie. Najbardziej zaś z funkcjonowaniem na rogu Placu Ministra Pierackiego i Klasztornej sławnej cukierni Hipolita Kucharskiego.

redakcja@extraswiecie.pl

Udostępnij
4 komentarzy
najstarszy
najnowszy oceniany
Inline Feedbacks
View all comments

Na zdjęciu który to róg? Czy

Na zdjęciu który to róg? Czy dzisiaj jest tam PZU czy ten gdzie jest papierniczy?

PZU.

PZU.

Pózniej „Kuchara” do którego

Pózniej „Kuchara” do którego chodziło sie na super lody był na poczatku Klasztornej na przeciwko bramy skupu makulatury

Reklama
Reklama
Reklama

TO MOŻE CIĘ ZAINTERESOWAĆ

Wiadomości

Gmina zamierza zwiększyć możliwości retencyjne zbiorników wodnych przy ul. Długiej w Świeciu oraz w Sulnowie. Do końca roku mają być gotowe projekty obydwu inwestycji.

Extra Nowe

Niestety, nie udało się uratować mężczyzny, który wpadł do jeziora w gminie Nowe.

Wiadomości

W czwartek doszło do wypadku w Plewnie na drodze wojewódzkiej nr 240.

Biznes

W jednym z serwisów ogłoszeniowych pojawiła się oferta sprzedaży gorzelni w Krąplewicach koło Jeżewa. To najstarszy wciąż działający zakład tej branży w powiecie świeckim.

Wiadomości

Po trwających od poniedziałku poszukiwaniach, prowadzonych przez straż pożarną, policję i grupy poszukiwawczo-ratownicze, dziś odnaleziono mieszkankę gminy Dragacz.

Wiadomości

Ludzkie szczątki w Belnie koło Jeżewa odkrył na swoim polu jeden z rolników. Stały się one widoczne, gdy po ulewnym deszczu osunęła się skarpa.

Reklama
Reklama

Wiadomości

Wracamy do dzisiejszego wypadku na drodze wojewódzkiej nr 240 w Plewnie. Policja poinformowała o wstępnych ustaleniach funkcjonariuszy prowadzących czynności na miejscu zdarzenia.

Wiadomości

Policjant z grupy Speed z komendy w Świeciu i funkcjonariusz ITD zatrzymali do kontroli na drodze S5 kierowcę porsche, który jechał 209 km/h. Dostał...

Wiadomości

Osiem drużyn z siedmiu jednostek, z gmin Świecie i Jeżewo walczyło w sobotę na stadionie w Grucznie o tytuł najsprawniejszych druhów Ochotniczych Straży Pożarnych.

Wiadomości

Do dramatycznego wypadku doszło we wtorek podczas prac polowych w Przysiersku.

Wiadomości

W środę rano doszło do kolizji na drodze ekspresowej S5. Trasa w kierunku Bydgoszczy była nieprzejezdna. Przez dwa dni poszukiwano psa, który znajdował się...

Wiadomości

W ciągu najbliższych trzech miesięcy zakończy się budowa ulic Lipowej, Wierzbowej i Platanowej w Sulnowie. Gmina dostała na tę inwestycję ponad 1,7 mln zł...

Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama

Popularne

Wiadomości

W czwartek doszło do wypadku w Plewnie na drodze wojewódzkiej nr 240.

Wiadomości

Ludzkie szczątki w Belnie koło Jeżewa odkrył na swoim polu jeden z rolników. Stały się one widoczne, gdy po ulewnym deszczu osunęła się skarpa.

Wiadomości

Wracamy do dzisiejszego wypadku na drodze wojewódzkiej nr 240 w Plewnie. Policja poinformowała o wstępnych ustaleniach funkcjonariuszy prowadzących czynności na miejscu zdarzenia.

Wiadomości

W środę rano doszło do kolizji na drodze ekspresowej S5. Trasa w kierunku Bydgoszczy była nieprzejezdna. Przez dwa dni poszukiwano psa, który znajdował się...

Wiadomości

Niefortunna pora spotkania, brzydka pogoda, czy może po prostu brak autentycznych zagrożeń nad Dużym Blankuszem na osiedlu Marianki? Nie ma pewności co faktycznie zadecydowało...

Reklama
Reklama
Reklama

Wideo

Wideo

Osiem drużyn z siedmiu jednostek, z gmin Świecie i Jeżewo walczyło w sobotę na stadionie w Grucznie o tytuł najsprawniejszych druhów Ochotniczych Straży Pożarnych.

Wideo

Sporo osób wybrało się dziś na Wyrwę koło Świecia, aby pokibicować uczestnikom czternastej edycji motocyklowego Kociewskiego Rajdu Enduro.

Wideo

Dzisiejsze ćwiczenia strażackie były wyjątkowe, zarówno ze względu na ich skalę, jak i pewne rozwiązanie gaśnicze, które testowano po raz pierwszy.