Connect with us

Czego szukasz?

Extra Nowe

Człowiek kontra żywioł. Stuletnie cacka w pompowni w Kończycach [zdjęcia]

W niedzielne popołudnie warto wybrać się do Kończyc, oddalonych zaledwie 1,5 kilometra od Nowego. Na miejscu można zwiedzić zabytkową pompownię.

Udostępnij
pompowania-czolo-1

W połowie XIX w. na terenie niziny sartowicko-nowskiej zbudowano nowy wał wiślany, a na ujściu rzeki Mątawy do Wisły pobudowano drewnianą śluzę. Po ukończeniu tych robót stosunki wodne w dolinie Mątawy miały się poprawić. Okazało się jednak, że poczynione prace tylko połowicznie rozwiązały sprawę, gdyż teraz to Mątawa, nie mogąc znaleźć ujścia, zalewała nizinę nowską.

Dalszą regulację rzeki Mątawy przeprowadzono w latach 1874-1878, a w roku 1884 nabyto kosztem 18 tys. marek bagier wiadrowy do jej odmulania. Mimo tych wszystkich działań wysoki stan Wisły, jak i brak grawitacyjnego odpływu Mątawy powodował rozlewanie się wód rzeki.

Gospodarze biorą sprawy w swoje ręce

W roku 1888 wielki wylew wiosenny spowodował zabagnienie na długi okres całej okolicy. To skłoniło tamtejszych gospodarzy do powzięcia myśli zbudowania pompowni. W 1890 r. uzyskano pozwolenie i zainstalowano ją nad Mątawą.

Rezultat pompowania wody okazał się nadzwyczaj korzystny. Mieszkańcy Mątaw swobodnie uprawiali swoje pola w tym czasie, kiedy wszystkie inne wsie nie mogły wcale wyjść na pole. To zrodziło myśl pobudowania dużej pompowni odwadniającej całą dolinę Sartowice - Nowe, której budowę zakończono i oddano do eksploatacji w 1910 r.

Pompownia przeznaczona była do "przerzucenia" wód ze zlewni rzeki Mątawy w okresie wysokich stanów Wisły i miała zadanie odwodnienia polderu tej doliny o powierzchni około 9,5 tys. ha.

Ćwierć tony węgla na godzinę

Pompownia była wyposażona w trzy agregaty pompowe z pompami wirującymi w systemie lewarkowym jednostopniowym o wydatku trzech pomp około 12 - 15 m3/sek. napędzanymi maszynami parowymi o sile 250 koni parowych.

Ilość zużywanego paliwa wynosiła 250 kg węgla na godzinę na 1 kocioł. Pompownia pracowała przy niezmiennej konstrukcji i napędzie do roku 1974. Sukcesywnie wymieniono napęd parowy na silniki elektryczne jednak stan maszyn stale się pogarszał. W latach 1993-95 zbudowano nową przepompownię. 

Tyle historii. Obecnie, w okresie wakacyjnym budynek pompowni jest udostępniany turystom. Można go zwiedzać w każdą niedzielę w godzinach od 12.00 do 17.00.
REKLAMA

- W budynku zachowały się oryginalne piece i pompy, które mają ponad 100 lat – mówi Zbigniew Lorkowski, zastępca burmistrza Nowego. - Niestety, nie ma samych maszyn parowych, zostały zamienione na silniki elektryczne. Dodatkowo w pompowni znajdziemy warsztat pracy rybaka wiślanego, łódź, sieci. Wystrój uzupełniają zdjęcia związane z pompownią i sprawami związanymi z okolicą.

Z racji niewielkich gabarytów obiektu, zwiedza się go samemu. Nie ma też biletów.

- W lipcu pompownię odwiedziło około 150 turystów indywidualnych i dwie grupy zorganizowane – mówi Zbigniew Lorkowski.

redakcja@extraswiecie.pl

Udostępnij

Komentarze (0)

TO MOŻE CIĘ ZAINTERESOWAĆ

Wiadomości

W tym roku w powiecie zginęło dwóch kierowców jednośladów. Policja prowadzi akcję, której celem jest ograniczenie wypadków z udziałem motocyklistów i motorowerzystów.

Wiadomości

W poniedziałek, krótko przed godz. 10.00, na trasie Szewno - Bukowiec samochód osobowy zjechał z drogi i uderzył w drzewo.

Wiadomości

Kierowcy jadący w kierunku Gdańska i Torunia muszą spodziewać się utrudnień.

Co jest grane?

W najbliższą niedzielę parafia pw. Matki Boskiej Częstochowskiej i św. Stanisława Biskupa będzie obchodzić swoje święto. Z tej okazji zaplanowano piknik z licznymi atrakcjami.

Wiadomości

Na placu zabaw przy orliku koło Szkoły Podstawowej nr 8 na Mariankach znowu pojawił się śmierdzący problem. Ktoś załatwił się w jednej z "rakiet"....

Wiadomości

Po ostatnim wypadku i zgłoszeniach od mieszkańców, miasto zapowiada działania straży miejskiej wobec użytkowników hulajnóg, którzy nie przestrzegają przepisów.

Wiadomości

W piątek zostanie podpisana umowa na przebudowę prawie 3-kilometrowego odcinka drogi wojewódzkiej nr 240 na trasie Świecie-Tuchola. Prace ruszą niebawem.

Wiadomości

Od czwartku Nadleśnictwo Trzebciny wprowadza okresowy zakaz wstępu do lasu na części dwóch leśnictw w powiecie świeckim.

Wiadomości

Siedem zastępów straży gasiło w czwartek pożar budynku, w którym przebywały cztery osoby. Jedna z nich została zabrana do szpitala z poparzeniami.

Wiadomości

W Świeciu uczczono dziś 234. rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 maja. W obchodach wzięli udział mieszkańcy, przedstawiciele władz miasta, powiatu, instytucji i służb mundurowych.

Styl życia

Dziś w Hali Widowiskowo-Sportowej w Świeciu odbyły się mistrzostwa przedszkoli o wielką nagrodę Mondi. Tym razem główne trofeum przypadło reprezentacji Przedszkola nr 9 w...

Historia

Niedługo będzie przypadała okrągła rocznica powstania nekropolii przy ul. Sienkiewicza w Świeciu. Założono ją, kiedy na poprzednim cmentarzu zaczynało już brakować miejsca.

Reklama

Popularne

Wiadomości

Kierowcy jadący w kierunku Gdańska i Torunia muszą spodziewać się utrudnień.

Wiadomości

W piątek zostanie podpisana umowa na przebudowę prawie 3-kilometrowego odcinka drogi wojewódzkiej nr 240 na trasie Świecie-Tuchola. Prace ruszą niebawem.

Wiadomości

Siedem zastępów straży gasiło w czwartek pożar budynku, w którym przebywały cztery osoby. Jedna z nich została zabrana do szpitala z poparzeniami.

Styl życia

Dziś w Hali Widowiskowo-Sportowej w Świeciu odbyły się mistrzostwa przedszkoli o wielką nagrodę Mondi. Tym razem główne trofeum przypadło reprezentacji Przedszkola nr 9 w...

Wiadomości

Gmina chce poznać opinie mieszkańców na temat zbiornika wodnego przy ul. Kazimierza Wielkiego w Świeciu. Dziś ruszają konsultacje w tej sprawie jego rewitalizacji.

Wideo

Wideo

Reprezentacje trzech szkół ponadpodstawowych wzięły udział w etapie rejonowym Mistrzostw Pierwszej Pomocy PCK w świeckiej hali.

Wideo

W miniony piątek z Zespołem Szkół Ogólnokształcących i Policealnych w Świeciu żegnali się uczniowie kończący liceum, technikum i studium kształcące w zawodzie opiekun medyczny.

Wideo

Po zimowej przerwie na Duży Rynek w Świeciu powróciły kolorowe parasole.