Connect with us

Czego szukasz?

Historia

Kupiec z Jeżewa założył największy dom towarowy w Świeciu. Istnieje do dziś

Dom towarowy przy Dużym Rynku znany jest od pokoleń. Już ponad sto lat temu robili tu zakupy nie tylko mieszkańcy Świecia, ale też całego powiatu, a nawet sąsiedniego Chełmna. Budynek przechodził różne koleje losu. Handel odbywa się tu do dziś, chociaż nie z takim rozmachem, jak przed laty. A wszystko zaczęło się od młodego kupca z Jeżewa.

Udostępnij
ul_szeroka_0_0

Rudolf Conitzer był ambitnym i rzutkim handlowcem. Aby nauczyć się kupieckiego fachu nie musiał szukać daleko, bo jego ojciec, Moses, prowadził w Jeżewie sklep z wyrobami metalowymi.

Jako pobożny Żyd, Moses urządził w tym samym budynku również salę, w której gromadzili się na modlitwy okoliczni Żydzi.

Dom towarowy Conitzera na początku XX w.

Rudolf urodził się w maju 1851 r. Po ukończeniu niemieckich i żydowskich szkół oraz odbyciu praktyki w firmie handlowej w Inowrocławiu, już jako 13-latek zaczął zajmować się korenspondencją, a potem też rachunkami firmy ojca.

Moses miał wprawdzie głowę do interesów, ale pisanie w języku niemieckim, nie było jego najmocniejszą stroną (przypomnijmy, że były to czasy zaboru pruskiego).

W wieku 27 lat, latem 1878 r. Rufolf Conitzer pożegnał się ze sklepem ojca w Jeżewie. Dorastali już jego młodsi bracia i w rodzinnym interesie robiło się za ciasno. Chciał zacząć działać na własny rachunek.

Dzięki zaoszczędzonym pieniądzom założył własną firmę w Świeciu. Ożenił się z córką zamożnego kupca zbożowego, która wniosła duży posag. W połączeniu z własnym kapitałem pozwoliło mu to w latach 80. XIX w. na kupienie posesji na rogu Grosser Markt (Duży Rynek) i Breitestrasse (potem ul. Szeroka, obecnie 10 Lutego).

Rudolf Conitzer, założyciel domu towarowego przy Dużym Rynku

W kolejnych latach systematycznie powiększał budynek, dobudowywał kolejne piętra i modernizował.

Na początku XX w., dzięki 12 wystawom, elektrycznemu oświetleniu i centralnemu ogrzewaniu, Kaufhaus Rudolf Conitzer (Dom Towarowy Rudolfa Coniztera) był największym i najnowoczesniejszym sklepem nie tylko w Świeciu, ale w całym obecnym powiecie świeckim. Oferował ubrania, bieliznę, tkaniny, zasłony, dywany i galanterię w szerokim asortymencie.

Widok od strony skrzyżowania obecnej ul. 10 Lutego i Dużego Rynku, czasy zaboru pruskiego

Rudolf mógł sobie też pozwolić na stosowanie konkurencyjnych cen. Jego młodsi bracia również osiągnęli sukces w interesach. Wyjechali do Kwidzyna, gdzie założyli dom towarowy, a potem następne w Malborku, Bydgoszczy, Koburgu, a nawet w Berlinie.

Na początku XX w. Rudolf zajmował się dostarczaniem towarów od producentów i hurtowników dla całej sieci sklepów firmy M.Conitzer & Söhne, w tym także naturalnie do Świecia.

Wraz z zakończeniem I wojny światowej i masowymi wyjazdami ludności niemieckiej i zgermanizowanych Żydów do Niemiec, dom towarowy w Świeciu podupadł.

Rudolf Conitzer zamieszkał w Berlinie, gdzie zmarł w 1932 r. w wieku 81 lat. Kiedy do władzy doszli naziści, rodzina Conitzerów została pozbawiona całego majątku znajdującego się na terenie III Rzeszy.

W 1921 r. sklep w Świeciu odkupiła od Rudolfa Conitzera polska spóła z Bydgoszczy Chudziński & Maciejewski. Interes nie szedł jednak najlepiej. W 1927 r. go zamknęli, a dwa lata później świecący pustkami budynek kupił Edward Bartel, kupiec ze Świecia.

Reklama Domu Towarowego Edward Bartel w "Tygodniku Parafialnym" ukazującym się w Świeciu, luty 1935 r.

Dom Towarowy Edward Bartel prowadził podobny asortyment towarów, jak wcześniej Conitzer. Swój sklep reklamował jako największy w Świeciu i powiecie, w czym nie było przesady.

Interes rozwijał się aż do wybuchu II wojny światowej. Po wkroczeniu Niemców do Świecia, Edward Bartel został aresztowany, a w październiku 1939 r. rozstrzelany przy ul. Polnej.

Po wojnie, mimo że dom towarowy został przejęty przez państwo razem z "dobrodziejstwem" niedoboru towarów, i tak cieszył się wzięciem wśród mieszkańców, bo w jednym miejscu można tam było dostać to, co w kilku innych sklepach różnych branż.

Budynek domu towarowego na początku lat 90. XX w. i obecnie

Po 1990 r., w gospodarce wolnorynkowej, przechodził różne koleje losu i można tam było dostać przysłowiowe mydło i powidło. Przez lata parter zajmowała Biedronka, zanim przeprowadziła się w inne miejsce, działał tam też sklep bydgoskiej sieci Domar ze sprzętem RTV i AGD, która splajtowała, wypożyczalnia kaset, lumpeks, jubiler, sklep muzyczny. 

Teraz większość powierzchni zajmuje drogeria Rossmann i sklep Świat Udanych Zakupów z odzieżą, zabawkami, kosmetykami i chemią gospodarczą.

Doskonała dawniej lokalizacja przy rynku, przestała już być tak atrakcyjna za sprawą powstających marketów różnych branż, lokujących się na obrzeżach miasta. Na powrót domu towarowego w "starym stylu" raczej nie ma co liczyć, bo ten model handlu preżywa kryzys także w miastach znacznie większych od Świecia.

a.pudrzynski@extraswiecie.pl

Udostępnij

Komentarze (0)

TO MOŻE CIĘ ZAINTERESOWAĆ

Wiadomości

W tym roku w powiecie zginęło dwóch kierowców jednośladów. Policja prowadzi akcję, której celem jest ograniczenie wypadków z udziałem motocyklistów i motorowerzystów.

Wiadomości

W poniedziałek, krótko przed godz. 10.00, na trasie Szewno - Bukowiec samochód osobowy zjechał z drogi i uderzył w drzewo.

Wiadomości

Kierowcy jadący w kierunku Gdańska i Torunia muszą spodziewać się utrudnień.

Co jest grane?

W najbliższą niedzielę parafia pw. Matki Boskiej Częstochowskiej i św. Stanisława Biskupa będzie obchodzić swoje święto. Z tej okazji zaplanowano piknik z licznymi atrakcjami.

Wiadomości

Na placu zabaw przy orliku koło Szkoły Podstawowej nr 8 na Mariankach znowu pojawił się śmierdzący problem. Ktoś załatwił się w jednej z "rakiet"....

Wiadomości

W piątek zostanie podpisana umowa na przebudowę prawie 3-kilometrowego odcinka drogi wojewódzkiej nr 240 na trasie Świecie-Tuchola. Prace ruszą niebawem.

Wiadomości

Po ostatnim wypadku i zgłoszeniach od mieszkańców, miasto zapowiada działania straży miejskiej wobec użytkowników hulajnóg, którzy nie przestrzegają przepisów.

Wiadomości

Siedem zastępów straży gasiło w czwartek pożar budynku, w którym przebywały cztery osoby. Jedna z nich została zabrana do szpitala z poparzeniami.

Wiadomości

Od czwartku Nadleśnictwo Trzebciny wprowadza okresowy zakaz wstępu do lasu na części dwóch leśnictw w powiecie świeckim.

Styl życia

Dziś w Hali Widowiskowo-Sportowej w Świeciu odbyły się mistrzostwa przedszkoli o wielką nagrodę Mondi. Tym razem główne trofeum przypadło reprezentacji Przedszkola nr 9 w...

Wiadomości

Gmina chce poznać opinie mieszkańców na temat zbiornika wodnego przy ul. Kazimierza Wielkiego w Świeciu. Dziś ruszają konsultacje w tej sprawie jego rewitalizacji.

Historia

Niedługo będzie przypadała okrągła rocznica powstania nekropolii przy ul. Sienkiewicza w Świeciu. Założono ją, kiedy na poprzednim cmentarzu zaczynało już brakować miejsca.

Reklama

Popularne

Wiadomości

W piątek zostanie podpisana umowa na przebudowę prawie 3-kilometrowego odcinka drogi wojewódzkiej nr 240 na trasie Świecie-Tuchola. Prace ruszą niebawem.

Wiadomości

Siedem zastępów straży gasiło w czwartek pożar budynku, w którym przebywały cztery osoby. Jedna z nich została zabrana do szpitala z poparzeniami.

Wiadomości

Gmina chce poznać opinie mieszkańców na temat zbiornika wodnego przy ul. Kazimierza Wielkiego w Świeciu. Dziś ruszają konsultacje w tej sprawie jego rewitalizacji.

Wiadomości

Dzielnicowy ze Świecia zatrzymał do kontroli kierowcę quada, który nie stosował się do przepisów. Okazało się jednak, że lista jego przewinień była dłuższa.

Wiadomości

Młode pstrągi trafiły do Wdy i jej dopływów – tam, gdzie mają szansę się rozwijać.

Wideo

Wideo

Reprezentacje trzech szkół ponadpodstawowych wzięły udział w etapie rejonowym Mistrzostw Pierwszej Pomocy PCK w świeckiej hali.

Wideo

W miniony piątek z Zespołem Szkół Ogólnokształcących i Policealnych w Świeciu żegnali się uczniowie kończący liceum, technikum i studium kształcące w zawodzie opiekun medyczny.

Wideo

Po zimowej przerwie na Duży Rynek w Świeciu powróciły kolorowe parasole.